پاورپوینت معماری آرامگاه بایزید بسطام در 51 اسلاید تکمیل به برسی این بنای تاریخی پرداخته است. به طور کلی این مسجد شامل دو بخش متمایز مردانه و زنانه است که از دو شبستان عمود بر هم تشکیل شده است. بنای اولیه بخش مردانه، متعلق به دوره سلجوقی و همزمان با ساختمان منار (514 هـ.ق) است؛ محوطه ای بسیار وسیع است که با محرابی بسیار زیبا و ظریف زینت داده شده است.
فهرست مطالب
- مقدمه
- مسجد دوره قاجاریه
- منار بسطام
- مسجد بایزید
- امامزاده محمد
- گنبد غازان خان
- ایوان غربی صحن
- مسجد جامع
- مدرسه شاهرخیه
- شرح حالی مختصر از بایزید بسطامی
- تصاویری از مجموعه آرامگاهی بایزید بسطامی
- منابع
پاورپوینت معماری آرامگاه بایزید بسطام
پاورپوینت معماری آرامگاه بایزید بسطام
این مسجد در کنار امامزاده ساخته شده و بیش از هر بنای دیگری جلب توجه می کند. بر طبق نوشته های داخل بنا که مربوط به تجدید بناست، این مسجد به بایزید تقدیم گردیده و نوسازی آن در زمان حکومت غازان خان و برادرش الجایتو انجام پذیرفته است. یکی از نوشته ها نیز بازگوکننده این مطلب است که منار مسجد به وسیله «سانکور بیک عبدل» و به دستور الجایتو ساخته شده است. در این زمان (660 هـ.ق) الجایتو سلطان نبوده و از طرف برادر خود بر ولایات شرق ایران حکمرانی می کرده است.
معماری آرامگاه بایزید بسطامی
مجموعه آرامگاه بایزید بسطامی، بیش از آنکه یک بنای واحد با طراحی از پیش تعیینشده باشد، یک ارگانیسم معماری است که در طول قرون، حول مزار یکی از بزرگترین عرفای تاریخ ایران، بایزید بسطامی، رشد کرده و شکل گرفته است. این مجموعه که در شهر بسطام واقع شده، سندی زنده از تاریخ معماری و هنر ایران پس از اسلام است؛ کالبدی که هر دوره تاریخی، از سلجوقیان و ایلخانیان گرفته تا صفویان و قاجار، یادگاری از خود بر آن افزوده است. درک معماری این مجموعه، درک فرآیند لایهلایه شدن تاریخ بر گرد یک کانون معنوی است.
مبانی نظری و تحلیل کالبدی
- معماری به مثابه یک پлимпسست (Palimpsest): بهترین نظریه برای توصیف این مجموعه، مفهوم “پлимпسست” است؛ کنایه از طوماری که بارها بر روی آن نوشته و پاک شده، اما همچنان رد نوشتههای پیشین بر آن باقی است. معماری مجموعه بایزید نیز چنین است؛ هر دوره، ضمن احترام به هسته مرکزی (مزار بایزید)، فضایی جدید را به آن افزوده و کالبد مجموعه را غنیتر کرده است. این لایههای تاریخی عبارتند از:
- مزار بایزید: هسته اصلی و دلیل وجودی مجموعه، مزاری است ساده و بیتکلف، تنها با یک سنگ مرمر که انعکاسی از منش زاهدانه و عارفانه خود بایزید است. این سادگی، در تضادی معنادار با تزئینات و معماری باشکوهی قرار دارد که بعدها گرداگرد آن شکل گرفت.
- دوره سلجوقی: مناره آجری مسجد بایزید، با آجرکاریهای زیبا و کتیبه کوفی، یکی از قدیمیترین بخشهای تاریخدار مجموعه است که به قرن ششم هجری بازمیگردد و نمونهای شاخص از معماری سلجوقی محسوب میشود.
- دوره ایلخانی: بیشترین توسعه مجموعه در این دوره و به دستور غازان خان صورت گرفت. سردر ورودی باشکوه، مسجد، خانقاه و به خصوص گنبد و ایوان غازان خان، همگی یادگار این دوران هستند. شاهکار هنر ایلخانی در این مجموعه، محراب گچبری بینظیر ایوان غازان خان است که با نقوش اسلیمی و ختایی در هم تنیده و کتیبههای گچبری برجسته، یکی از زیباترین محرابهای دوره ایلخانی در سراسر ایران به شمار میرود.
- دورههای بعدی: الحاقات دیگری در دورههای تیموری، صفوی و قاجار نیز به مجموعه اضافه شد که هر یک سبک معماری دوره خود را به نمایش میگذارند.
- تقدس، مرکزیت و طواف: ساختار فضایی مجموعه به گونهای شکل گرفته که زائر را در یک مسیر حرکتی روحانی به دور مزار بایزید هدایت میکند. مزار، نقطه کانونی و مرکز ثقل معنوی است و تمام فضاها و مسیرها به سوی آن جهتگیری شده یا بر گرد آن میچرخند. این ساختار، مفهوم “طواف” عارفانه بر گرد قطب معنوی را در کالبد معماری تجسم میبخشد.
نتیجهگیری
اهمیت معماری مجموعه بایزید بسطامی در وحدت سبکی آن نیست، بلکه در تنوع و غنای تاریخی آن نهفته است. این مجموعه یک موزه زنده از سیر تحول معماری ایرانی-اسلامی در بازهای نزدیک به هزار سال است. هر گوشه از آن، داستانی از یک دوره تاریخی، یک سبک هنری و یک حاکم را روایت میکند که همگی برای ابراز ارادت به شخصیتی که قرنها پیش در این مکان آرمیده، گرد هم آمدهاند. این مجموعه، تجلی کالبدی تداوم یک سنت معنوی و فرهنگی در طول تاریخ پرفراز و نشیب ایران است.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.