پروژه دانشجویی مجتمع تجاری

پروژه دانشجویی مجتمع تجاری یکی دیگر از پروژ های معماری در دوره کاردانی و کارشناسی معماری می باشد که در برای دانشجویان قرار داده شده است. مجتمع تجاری معمولا به عنوان طرح 2 در دوره کارشناسی ارائه داده می شود که دانشجو در طول ترم با راهنمایی های استاد مربوطه شروع به طراحی میکند که نیاز به مطالعات اولیه دارد از این پروژه معماری به عنوان نمونه موردی و یا حتی پروژه خود استفاده کند.

مدارک موجود در پروژه دانشجویی مجتمع تجاری

• مدارک فنی و ترسیمی کامل (پلان های تمامی طبقات، برش ها، نماها اصلی و …)
• رندرهای بسیار با کیفیت خارجی

مدارک ترسیمی پروژه مجتمع تجاری

• پلان زیرزمین
• پلان طبقه همکف
• پلان طبقه اول
• پلان طبقه دوم
• نمای شمالی
• نمای شرقی
• برش A-A
• سایت پلان

پروژه دانشجویی مجتمع تجاری

پروژه دانشجویی مجتمع تجاری

پروژه دانشجویی مجتمع تجاری

معرفی پروژه دانشجویی مجتمع تجاری

در طراحی تمامی پروژه های معماری ایده و فرم استفاده شده بسیار مهم می باشد و بیشتر جلب توجه می کند و طراح قدرت خود را در ترکیب اشکال هندسی به رخ خواهد کشید. در این پروژه معماری از فرم های شکسته و منحنی نیز استفاده شده است که هرکدام بسته به نوع کاربری مساحتی را به خود اختصاص داده اند.

پلان طبقه زیرزمین و همکف

از الزامات در طراحی پروژه های معماری مخصوصا مجتمع تجاری پارکینگ می باشد که جهت پارک وسیله‌های نقلیه افراد مراجعه کننده و همچنین کارکنان مجتمع تجاری استفاده می شود هچنین می‌توان از پلان زیر زمین که به عنوان پارکینگ در نظر گرفته شده به عنوان انبار استفاده کرد که در این پروژه معماری نیز بیشتر این فضا برای پارک وسیله نقلیه در نظر گرفته شده است. از راه پله و آسانسور که در زیرزمین تعبیه شده می‌توان به طبقه همکف راه یافت در طبقه همکف ورودی های متعدد جهت دسترسی به مغازه های تجاری وجود دارد بعد از داخل شدن به لابی مرکزی که ریز فضاها دورتادور آن در نظر گرفته شده‌اند می‌رسیم طراح از فضای مرکزی به عنوان حیاط با فضاهای سبز استفاده کرده است که از نظر نورگیری و دید کافی مناسب می باشد هر یک از فضاهای تجاری بسته به نوع کاربری مساحت مربوط به خود را دارند فضاهای خدماتی دیگری همچون رستوران ها و کافی شاپ ها نیز در طبقه همکف وجود دارد فروشگاه های زنجیره ای با ابعاد و اندازه های بزرگتر نسبت به مغازه های تجاری در قسمت‌های مختلف پلان طبقه همکف در نظر گرفته شده اند.

پلان طبقه دوم و سوم

در پلان طبقه دوم نیز فضاهای تجاری در نظر گرفته شده اند با این تفاوت که در این طبقه نسبت به همکف های کمتری وجود دارد هرچند از مهم‌ترین فضاها در این طبقه می‌توان به سینما اشاره کرد در ضلع جنوبی مجتمع تجاری آمفی تئاتر با ریز فضاهای مربوطه در نظر گرفته شده است که افراد مراجعه کننده و همچنین کارکنان می‌توانند از فضاهای خدماتی استفاده کنند همچنین سرویس های بهداشتی در کوتاهترین مسیر برای بانوان و آقایان تعبیه شده است در طبقه دوم که کمترین مساحت را نسبت به طبقات دیگر به خود اختصاص داده است فضاهای خدماتی دیگری همچون بازی های رایانه ای و گالری های موقت و دائم طراحی شده اند و دلیل در نظر گرفتن این سقف فضاها در طبقات فوقانی داشتن دید مناسب به سایت پلان می باشد.

پروژه دانشجویی مجتمع تجاری (رویکرد اول: پارادایم‌های تکاملی)

طراحی یک مجتمع تجاری (Shopping Mall/Commercial Complex)، فراتر از چیدن تعدادی فروشگاه در کنار یکدیگر، یک فرآیند پیچیده در حوزه معماری و شهرسازی است که عمیقاً با الگوهای رفتار اجتماعی، روانشناسی مصرف‌کننده، و روندهای اقتصادی گره خورده است. مبانی نظری طراحی این فضاها در طول زمان تحولات شگرفی را پشت سر گذاشته و از “ماشین‌هایی برای فروش” به “مقصدهایی برای تجربه” تبدیل شده‌اند. یک پروژه دانشجویی موفق در این زمینه باید این تحول پارادایمی را درک کرده و پاسخی خلاقانه به آن ارائه دهد.

۱. پارادایم کلاسیک: “خیابان سرپوشیده” و منطق سیرکولاسیون

نخستین نسل از مجتمع‌های تجاری مدرن، که در اواسط قرن بیستم در حومه‌های شهرهای آمریکا ظهور کردند، بر یک مبنای نظری ساده اما قدرتمند استوار بودند: بازآفرینی یک “خیابان اصلی” (Main Street) ایده‌آل در یک محیط کنترل‌شده، امن و اقلیم‌سازی شده.

• فلسفه طراحی (مدل ویکتور گروئن): ویکتور گروئن، که به عنوان “پدر مراکز خرید” شناخته می‌شود، این فضاها را به عنوان هسته‌های اجتماعی جدید برای حومه‌های پراکنده و بی‌مرکز طراحی کرد. ایده اصلی، ایجاد یک محیط کاملاً پیاده‌مدار و جدا از دنیای اتومبیل‌ها بود.
• اصول طراحی:
  • سیرکولاسیون خطی و حلقوی: منطق اصلی طراحی بر اساس هدایت مشتریان در یک مسیر مشخص (خطی یا حلقوی) بود تا از مقابل حداکثر تعداد ممکن از ویترین‌ها عبور کنند. این امر با به حداقل رساندن تقاطع‌ها و نقاط تصمیم‌گیری، یک جریان حرکتی روان و قابل پیش‌بینی ایجاد می‌کرد.
  • فروشگاه‌های کلیدی (Anchor Stores): قرار دادن فروشگاه‌های بزرگ و معتبر (مانند یک هایپرمارکت یا یک فروشگاه بزرگ پوشاک) در دو انتهای مسیر اصلی، یک استراتژی کلیدی بود. این “لنگرها”، مشتریان را به دو سر مجتمع کشانده و تضمین می‌کردند که آن‌ها تمام طول مسیر را طی کنند.
  • درون‌گرایی مطلق: این مجتمع‌ها کاملاً به داخل خود معطوف بودند. نماهای بیرونی معمولاً دیوارهای کور و بی‌روح بودند و تمام انرژی و طراحی، صرف فضای داخلی می‌شد. نور طبیعی به حداقل می‌رسید تا تمرکز مشتریان کاملاً بر روی کالاها و ویترین‌ها باشد. این مدل، هرچند از نظر تجاری بسیار موفق بود، اما به دلیل ایجاد فضاهای مصنوعی و جدا از بستر شهری، مورد نقد قرار گرفت.

۲. پارادایم معاصر: “تجربه‌گرایی” و خلق مقصد

با ظهور تجارت آنلاین و تغییر الگوهای مصرف، مجتمع‌های تجاری دیگر نمی‌توانند صرفاً با ارائه کالا با یکدیگر رقابت کنند. پارادایم جدید بر “اقتصاد تجربه” (Experience Economy) استوار است. امروزه مردم به مراکز خرید نمی‌روند فقط برای “خرید کردن”، بلکه برای “وقت گذراندن”، تفریح، معاشرت و کسب یک تجربه منحصر به فرد به آنجا می‌روند.

• فلسفه طراحی: مجتمع تجاری باید از یک فضای تک‌عملکردی (خرید) به یک “مقصد چندعملکردی” (Mixed-Use Destination) تبدیل شود. هدف، افزایش “زمان ماندگاری” (Dwell Time) مشتریان است، زیرا هرچه افراد زمان بیشتری را در یک فضا بگذرانند، احتمال خرید آن‌ها نیز بیشتر می‌شود.
• اصول طراحی:
  • تلفیق کاربری‌ها: ادغام کاربری‌های غیرتجاری مانند سینما، سالن تئاتر، فودکورت‌های متنوع و باکیفیت، فضاهای بازی کودکان، گالری‌های هنری، باشگاه‌های ورزشی و حتی فضاهای آموزشی یا درمانی، به مجتمع تجاری هویت یک مرکز اجتماعی و فرهنگی می‌بخشد.
  • خلق “مکان‌های سوم” (Third Places): این مجتمع‌ها باید فضاهایی راحت و جذاب برای نشستن، استراحت و تعامل اجتماعی (خارج از محیط خانه و کار) فراهم کنند. طراحی میدانچه‌های داخلی (Plaza)، فضاهای سبز، کافه‌های دنج و استفاده از مبلمان راحت، به این هدف کمک می‌کند.
  • معماری به مثابه جاذبه (Iconic Architecture): در بازار رقابتی امروز، خودِ معماری مجتمع تجاری باید به یک جاذبه تبدیل شود. استفاده از فرم‌های جسورانه، سازه‌های نوآورانه، نماهای جذاب و فضاهای داخلی خیره‌کننده، می‌تواند به برندسازی و جذب بازدیدکنندگان کمک کند. مرکز خرید Galleria Vittorio Emanuele II در میلان (یک نمونه تاریخی) یا مجتمع تجاری The Oculus در نیویورک (طراحی سانتیاگو کالاتراوا) نمونه‌هایی هستند که خود معماری آن‌ها یک مقصد گردشگری است.

۳. پارادایم پایدار و شهرگرا: بازگشت به بستر شهری

در واکنش به درون‌گرایی و جدایی مدل‌های کلاسیک، رویکرد جدید به دنبال ادغام مجتمع تجاری در بافت شهری و طراحی پایدار است.

• فلسفه طراحی: مجتمع تجاری نباید یک جزیره منزوی باشد، بلکه باید به عنوان بخشی از شبکه شهری عمل کرده و به سرزندگی محیط اطراف خود کمک کند.
• اصول طراحی:
  • برون‌گرایی و نماهای فعال: ایجاد نماهای شفاف و فعال با ویترین فروشگاه‌ها، ورودی‌های متعدد از خیابان‌های اطراف و کافه‌هایی با فضای نشستن در پیاده‌رو، مرز بین مجتمع و شهر را کمرنگ می‌کند.
  • قابلیت پیاده‌روی و دسترسی با حمل و نقل عمومی: طراحی باید به گونه‌ای باشد که دسترسی پیاده و از طریق حمل و نقل عمومی را تشویق کند و صرفاً متکی بر پارکینگ‌های عظیم اتومبیل نباشد.
  • پایداری زیست‌محیطی: استفاده گسترده از نور طبیعی از طریق آتریوم‌ها و سقف‌های شیشه‌ای، ایجاد بام‌های سبز (Green Roofs)، استفاده از سیستم‌های تهویه طبیعی و مصالح پایدار، نه تنها به کاهش اثرات زیست‌محیطی کمک می‌کند، بلکه فضایی دلپذیرتر و سالم‌تر برای کاربران ایجاد می‌نماید.

۴. روانشناسی محیطی: طراحی برای حواس

طراحی موفق یک مجتمع تجاری نیازمند درک عمیقی از روانشناسی رفتار انسان در فضاهای تجاری است.

• فلسفه طراحی: تمام عناصر حسی (نور، صدا، رنگ، بو و بافت) باید به صورت هماهنگ برای ایجاد یک اتمسفر مطلوب و تشویق به خرید طراحی شوند.
• اصول طراحی:
  • نورپردازی: استفاده از نورپردازی لایه‌ای (عمومی، تأکیدی، دکوراتیو) برای برجسته کردن محصولات، ایجاد حس و حال‌های متفاوت در فضاها و هدایت مشتریان.
  • آکوستیک: کنترل صدای همهمه برای ایجاد یک محیط راحت و جلوگیری از خستگی صوتی.
  • جهت‌یابی (Wayfinding): طراحی یک سیستم جهت‌یابی واضح و شهودی با استفاده از نشانه‌های گرافیکی، معماری و نقاط کانونی (Landmarks) برای جلوگیری از سردرگمی و اضطراب مشتریان.

یک پروژه دانشجویی برای مجتمع تجاری باید با تحلیل دقیق سایت، مخاطبان هدف و شرایط فرهنگی-اقتصادی، یک “سناریو” یا “داستان” مشخص را دنبال کند. آیا این مجتمع یک مرکز خرید لوکس، یک پاتوق جوانان، یک مرکز محله خانواده‌محور یا یک قطب فرهنگی-تجاری خواهد بود؟ پاسخ به این سوال، رویکرد نظری و کانسپت اصلی طراحی را شکل خواهد داد و به پروژه، هویتی فراتر از یک فضای تجاری صرف خواهد بخشید.