یکی از بناهای شیوه اصفهانی که مربوط به دوره صفویه می باشد پل تاریخی سی و سه پل می باشد سی و سه پل در نوع خود شاهکار بی نظیری از آثار دوره شاه عباس اول صفوی است به هزینه و نظارت سردار معروف الله وردی خان بنا شده است. تاریخ ساخت این پل 1005-1011 هـ.ق می باشد. وب سایت و فروشگاه معماری نوین پروژه تخصصی ترین وب سایت معماری در ایران برای شما پاورپوینتی کامل در 26 اسلاید تحت عنوان پاورپوینت معرفی بنای سی و سه پل را آماده و مهیا کرده است.
فهرست مطالب پاورپوینت معرفی بنای سی و سه پل
- مشخصات سی وسه پل
- شرح سی وسه پل از دیدگاه های مختلف
- شرح سرپرسی سایکس انگلیسی
- سی وسه پل از دیدگاه تاریخچه ابنیه تاریخی اصفهان
- سی وسه پل از دیدگاه تاورنیه سیاح فرانسوی
- پل زاینده رود از دیدگاه سرپرسی سایکس انگلیس
- میر حیدر معمائی کاشی وجشن وگلریزان
- اسکندر بیگ در عالم آراء
- حاج میرزا حسن خان جابری انصاری
- سی و سه پل به زبان شعر
- میرزا علینقی کره ای
سی و سه پل اصفهان
بنای سی و سه پل یا پل الله وردی خان:
این پل در گذشته با 40 دهانه، چهارباغ عباسی را به چهارباغ بالا (جلفا) متصل می کرد که اکنون سی و سه چشمه آن باقی است . اسامی دیگر آن پل الله وردی خان، پل جلفا، پل چهل چشمه، پل چهار باغ و پل زاینده رود می باشند و در زمره اولین آثاری است که شاه عباس اول دستور ساختن آن را داده، بنابراین نزد شاه عباس محبوبیت فراوانی داشت و هر سال در جشن نوروز آن را چراغانی و گل ریزان می کردند. در سفرنامههای سیاحان اروپائی آن دوران به برگزاری جشن آبریزان ارامنه جلفا نزدیک این پل اشاره شده است.
مصالح بکار رفته در پل الله وردی خان یا بنای سی و سه پل:
این شاهکار ابنیه تاریخی ایران با طول 295 و عرض 75/13 متر از سنگ و آجر با پایههای آهکی ساخته شده است. پل با وجود گذشت زمان طولانی استحکام وزیبایی و عظمت انحصاری خود را حفظ کرده است. پلى بسيار عريض و طويل و مرتفع، شالوده آن با سنگ و آهك ريخته شده و با آجر و گچ بالا رفته و دو طرف پل غرفات و غلام گردش هاى بلند فوقانى ساخته و چشمه هاى زيرينش زياد با عرض و مرتفع و طول آن 350 قدم و عرضش بيست قدم و شش می باشد.
حاج ميرزا حسن خان جابرى انصارى در تاريخ اصفهان و رى در وقايع اصل 1005 ه.ق چنين نوشته:
شاه عباس اصفهان را پاى تخت دائمى خود نموده طرح عمارات عاليه انداغخ، سر درب درب قيصريه جنگ او است با ازبكان. و در وقايع سال (1008 ه.ق) چنين نوشته: شاه از هرات به اصفهان آمده و تكميل طرح عمارات و باغات كه هر يك از امراء باغى به نما خود ساخته در حواشى چهار باغ كهنه در چهار باغ بالا. و نيز در وقايع سال (1008 ه.ق) مى نويسد: شاه عباس به اصفهان برگشت، الله ورديخان را فرمود پل زاينده رود را با عمارات ديوانى بساخت. در وقايع سال (1012) نوشته است: بناى سر درب عالى عيصريه و كاشى كارى ممتاز آن.
معرفی بنای سی و سه پل
سیوسهپل، که به نام سازندهاش، اللهوردی خان، نیز شناخته میشود، بسیار فراتر از یک سازه صرفاً عملکردی برای عبور از رودخانه زایندهرود است. این بنای شگفتانگیز که در قلب اصفهان دوره صفوی ساخته شد، یک شاهکار معماری و مهندسی است که مبانی نظری طراحی آن را باید در یک چارچوب چندلایه تحلیل کرد: ۱. عملکرد زیرساختی و مهندسی آب، ۲. عملکرد شهری و فضای عمومی، و ۳. عملکرد اجتماعی و فرهنگی. سیوسهپل تجسم فیزیکی تفکر یکپارچهای است که در آن، زیرساخت، معماری و زندگی شهری از یکدیگر جدا نیستند.
۱. عملکرد زیرساختی: مهندسی هوشمندانه پل-سد
در سطح بنیادین، وظیفه سیوسهپل، اتصال دو بخش شهر اصفهان، به ویژه اتصال خیابان چهارباغ عباسی به چهارباغ بالا و محله جلفا بود. اما طراحی آن نشاندهنده درک عمیقی از هیدرولوژی رودخانه و نیازهای مدیریت آب است.
- مبانی مهندسی آب: این بنا تنها یک پل نیست، بلکه یک “پل-سد” (Bridge-Dam) است. پایههای پهن و مستحکم پل و دهانههای متعدد و منظم آن، به گونهای طراحی شدهاند که جریان آب رودخانه را تنظیم کنند. در فصول کمآبی، با بستن دریچههای بین پایهها، میتوانستند سطح آب را در بالادست پل بالا آورده و یک دریاچه مصنوعی زیبا در مقابل کاخهای سلطنتی (مانند کاخ آیینهخانه و هفتدست) ایجاد کنند. این کار هم به زیبایی منظر شهری کمک میکرد و هم آب مورد نیاز باغهای اطراف را تأمین مینمود. در فصول پرآبی و سیلابی، دهانههای متعدد، آب را به صورت کنترلشده از خود عبور داده و از تخریب پل و سواحل رودخانه جلوگیری میکردند.
- مبانی سازهای: طول پل (حدود ۳۰۰ متر) و عرض آن (حدود ۱۴ متر) در زمان خود بسیار قابل توجه بود. استفاده از پایههای سنگی بسیار قوی که بر روی بستر شنی و سنگی رودخانه به خوبی تثبیت شدهاند، و ساختار آجری سبکتر برای طاقها و رواقهای بالایی، نشاندهنده یک طراحی سازهای هوشمندانه است. پایهها دارای آبشکنهای نوکتیز در جهت جریان آب هستند تا فشار آب را شکسته و از فرسایش پایهها بکاهند. این ترکیب سنگ و آجر و طراحی هیدرولیکی، دوام و پایداری پل را در برابر سیلابهای فصلی زایندهرود برای بیش از چهار قرن تضمین کرده است.
۲. عملکرد شهری: تبدیل مسیر به مکان
نبوغ اصلی معماری سیوسهپل در تبدیل یک “مسیر” (Route) به یک “مکان” (Place) است. این پل، یک فضای شهری پویا و چندعملکردی است که مردم را به توقف، تعامل و لذت بردن از فضا دعوت میکند.
- فلسفه فضای عمومی: در شیوه اصفهانی، فضاهای عمومی مانند میدان نقش جهان، محور اصلی زندگی شهری بودند. سیوسهپل این فلسفه را بر روی رودخانه امتداد میدهد. این پل صرفاً یک خط مستقیم برای عبور سریع نیست؛ بلکه یک “خیابان سرپوشیده” بر روی آب است.
- طراحی چندلایهای مسیر: معماری پل، دو سطح کاملاً متفاوت برای حرکت و توقف تعریف میکند:
- مسیر اصلی سوارهرو (امروزه پیادهرو): یک مسیر عریض در مرکز پل برای عبور و مرور سریع.
- رواقهای جانبی مسقف: در دو طرف مسیر اصلی، دو رواق سرپوشیده و سایهدار برای عابران پیاده طراحی شده است. این رواقها با ایجاد طاقنماهای منظم، فضاهای نیمهخصوصی و دنجی را برای نشستن، گفتگو و تماشای منظره رودخانه و شهر فراهم میکنند. این طراحی، عابران پیاده را از مسیر حرکت سوارهها جدا کرده و یک تجربه پیادهروی امن، سایهدار و لذتبخش ایجاد میکند.
- غرفههای میانی (شاهنشین): در میانه پل، فضاهای بزرگتری تعبیه شده که به “شاهنشین” معروفند. این فضاها که چشماندازهای بینظیری به دو طرف رودخانه دارند، نقاط کانونی برای تجمع و رویدادهای اجتماعی بودهاند. این سلسله مراتب فضایی (مسیر اصلی، رواقهای جانبی، شاهنشین)، پل را از یک عنصر تکعملکردی به یک ساختمان قابل سکونت بر روی آب تبدیل میکند.
۳. عملکرد اجتماعی و فرهنگی: صحنه رویدادهای شهری
سیوسهپل از بدو ساخت، تنها یک زیرساخت نبود، بلکه یکی از مهمترین مراکز زندگی اجتماعی و فرهنگی اصفهان بود. معماری آن به گونهای طراحی شده که بتواند میزبان این رویدادها باشد.
- معماری به مثابه صحنه (Architecture as Scenography): این پل، پسزمینه و صحنه برگزاری بسیاری از جشنهای ملی و مذهبی دوره صفوی، مانند جشن آبپاشان یا مراسم خاجشویان ارامنه جلفا، بوده است. طاقنماهای منظم، بازی نور و سایه در رواقها و انعکاس تصویر پل در آب، یک صحنه تئاتری و بسیار فتوژنیک ایجاد میکند که به هر رویدادی شکوه و زیبایی میبخشد.
- فضای تعامل اجتماعی: در عصرهای تابستان و شبهای مهتابی، این پل به پاتوقی برای اقشار مختلف مردم تبدیل میشد. شاعران در غرفههای آن شعر میخواندند، خانوادهها در کنار آن به تفریح میپرداختند و مسافران و جهانگردان از زیبایی آن شگفتزده میشدند. معماری پل، با ایجاد فضاهای متنوع (از فضاهای دنج دو نفره در طاقنماها تا فضاهای جمعی در شاهنشین)، بستر کالبدی لازم برای این تنوع در تعاملات اجتماعی را فراهم میکرد.
در نتیجه، سیوسهپل یک بیانیه قدرتمند از جهانبینی حاکم بر شیوه اصفهانی است. این بنا نشان میدهد که در این تفکر، هیچ مرزی بین مهندسی و هنر، بین عملکرد و زیبایی، و بین زیرساخت و فضای عمومی وجود ندارد. این پل یک سیستم یکپارچه است که همزمان به نیازهای هیدرولیکی رودخانه، نیازهای حرکتی شهر و نیازهای اجتماعی و روحی شهروندان پاسخ میدهد و به همین دلیل، پس از گذشت قرنها، همچنان به عنوان یکی از سرزندهترین و محبوبترین فضاهای عمومی ایران باقی مانده است.
پیشنهاد ویژه:
شما می توانید برای سفارش پایان نامه و پروپوزال و انجام پروژه های معماری در مقطع کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد با ما تماس بگیرید.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.