پاورپوینت حاشیه نشینی شهر تبریز در 144 اسلاید تدوین و تهیه شده است که تمامی مطالعات توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی را مورد برسی قرار داده و در وب سایت معماری نوین پروژه موجود می باشد. حاشیه‌نشین‌ها به عنوان اقشار فقیر جامعه، معمولاً محل سکونت خود را جائی انتخاب می‌کنند که به مراکز کار و فعالیت نزدیک باشد. بزرگ ترین پهنه حاشیه نشینی تبریز نیز در نزدیکی مراکز کار و فعالیت شکل گرفته است. بررسی پراکنش کارگاه‌های صنعتی نشان می‌دهد که از نظر تعداد کارگاه صنعتی، بیشترین کارگاه‌های صنعتی در منطقه 8 و 1 قرار دارند. فروشگاه معماری نوین پروژه تخصصی ترین وب سایت معماری ارائه دهنده پروژه معماری تمامی دروس دانشگاهی و پایان نامه های معماری در ایران می باشد.
فهرست مطالب
- بخش نخست: تشخیص مناطقی که از فقر شهری رنج می برند.
- بخش دوم: تشریح محلات فرودست شهری
- بخش سوم: شناخت گونه ها
- بخش چهارم: پویایی شناسی اهالی محل
- بخش پنجم: آماده سازی برنامه های اقدام و ارتقاء زندگی شهری
پاورپوینت حاشیه نشینی شهر تبریز
متن پاورپوینت حاشیه نشینی شهر تبریز
اصولاً شناسائی محدوده‌های کالبدی، جامعه‌شناختی و اداری در طرح‌های اسکان غیررسمی از آن جهت اهمیت پیدا می‌کند که بخش وسیعی از اسکان غیررسمی معمولاً در خارج از محدوده‌های قانونی (اداری) شکل می‌گیرد. اما این موضوع در اسکان غیررسمی تبریز متفاوت است.
گونه حاشیه نشین شمال شهر
این پهنه وسیع ترین پهنۀ حاشیه نشینی تبریز را تشکیل می دهد. این پهنه از شمال به محدودۀ شهر تبریز، از جنوب به خیابانهای مفتح، سرباز شهید و عباسی و از شرق به میدان ولی امر ختم می شود.
- ساخت و ساز در شیب بسیار زیاد
- ساخت و ساز در مسیلها
- خانوارهای پرجمعیت
- نفوذ پذیری بسیار ضعیف
پاورپوینت حاشیه نشینی شهر تبریز
اهداف طرح
- بهبود كمي و كيفي مسكن در پهنه‌هاي حاشيه‌نشين
- افزايش توان اقتصادي ساكنان پهنه‌هاي حاشيه‌نشين
- بهبود شرايط اجتماعي ـ فرهنگي در مناطق حاشيه‌نشين
- افزايش كميت و كيفيت تسهيلات و خدمات عمومي و ايجاد تعادل در توزيع آنها
- بهبود وضعيت حمل و نقل در پهنه‌هاي حاشيه‌نشين
- ارتقاء كيفيت محيط زيست مناطق حاشيه‌نشين
- بهبود تصوير ذهني شهروندان و ساكنان از پهنه‌هاي حاشيه‌نشين
- تقويت و ارتقاء نقش ستاد توانمندسازي و ساماندهي اسكان غيررسمي در مديريت امور شهري و خدماتي پهنه‌هاي حاشيه‌نشين
پاورپوینت حاشیه نشینی شهر تبریز
نوسازي بافت‌هاي فرسوده
اعطاء وام و اعتبارات ویژه بلندمدت و کم‌بهره متناسب با توان درآمدی خانوارها، برای مالکان واحدهای مسکونی جهت بهسازی واحدهای مسکونی (با توجه به اینکه بانک‌ها و مؤسسات اعتباري برای اعطاء وام سند طلب می‌کنند و ساکنین نمی‌توانند از آن استفاده کنند.) این اقدام می‌تواند بوسیله تشکیل صندوق‌های ذخیره ویژه با مشارکت و پس‌انداز اندک ساکنین و با کمک اولیه دولت شکل‌گیرد. تضمین بازپرداخت وام می‌تواند به صورت تضمین گروهی باشد. صندوق‌های اعتبارات خرد در بسیاری از مناطق جهان حتی در مناطق روستائی ایران بسیار مؤثر بوده‌اند.
دانلود پاورپوینت حاشیه‌نشینی شهر تبریز
حاشیه‌نشینی یا اسکان غیررسمی، یکی از پیچیده‌ترین و فراگیرترین چالش‌های شهری در بسیاری از کلان‌شهرهای ایران و جهان است. شهر تبریز، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و صنعتی‌ترین شهرهای کشور، دهه‌هاست که با این پدیده روبرو بوده و بخش قابل توجهی از جمعیت آن در سکونتگاه‌هایی زندگی می‌کنند که خارج از نظام برنامه‌ریزی رسمی شهر شکل گرفته‌اند. این مناطق، که اغلب با عناوینی چون “سکونتگاههای غیررسمی”، “اسکان غیرمجاز” یا به غلط “زورآباد” شناخته می‌شوند، کالبدی منحصربه‌فرد و ساختار اجتماعی پیچیده‌ای دارند که نیازمند تحلیلی عمیق و چندبعدی است.
مبانی نظری پروژه: اقتصاد سیاسی فضا و حق به شهر
تحلیل پدیده حاشیه‌نشینی، نیازمند فراتر رفتن از نگاه صرفاً کالبدی و بهره‌گیری از چارچوب‌های نظری انتقادی در مطالعات شهری است.
- اقتصاد سیاسی فضا (Political Economy of Space): این رویکرد، که از اندیشه‌های متفکرانی چون دیوید هاروی و مانوئل کاستلز الهام گرفته، معتقد است که شکل فیزیکی شهر، محصول فرآیندهای نابرابر اقتصادی و روابط قدرت در جامعه است.
- تولید نابرابر فضا: در این دیدگاه، حاشیه‌نشینی یک “اتفاق” یا یک “بیماری” شهری نیست، بلکه نتیجه منطقی یک سیستم اقتصادی است که قادر به تأمین مسکن مناسب برای تمام اقشار جامعه، به ویژه نیروی کار کم‌درآمد و مهاجران، نیست. این سکونتگاه‌ها، فضایی را تولید می‌کنند که توسط سرمایه‌داری رسمی “طرد” شده است.
- مسکن به مثابه کالا: وقتی مسکن از یک “حق” به یک “کالا” برای سوداگری تبدیل می‌شود، بخش بزرگی از جامعه از بازار رسمی مسکن بیرون رانده شده و ناچار به یافتن راه‌حل‌های غیررسمی برای تأمین سرپناه خود می‌شود.
- حق به شهر (The Right to the City): این مفهوم که توسط هانری لوفور مطرح شد، استدلالی فراتر از حق به مسکن است. حق به شهر، حق تمام شهروندان (صرف‌نظر از طبقه اجتماعی و اقتصادی) برای “دسترسی” به منابع، خدمات و فرصت‌های شهری و همچنین “مشارکت” در فرآیند شکل دادن به شهر است.
- طردشدگی و بیگانگی: حاشیه‌نشینان، شهروندانی هستند که از “حق به شهر” محروم شده‌اند. آنها نه تنها از مسکن مناسب، بلکه از زیرساخت‌های استاندارد، خدمات عمومی، امنیت و مشارکت در تصمیم‌گیری‌های شهری نیز محروم هستند.
- کنشگری و مقاومت: از سوی دیگر، خود عمل ساخت‌وساز غیررسمی و ایجاد یک اجتماع، نوعی “کنشگری” و “پس گرفتن” بخشی از حق به شهر است. ساکنان این مناطق، با اتکا به سرمایه اجتماعی و منابع خود، فضاهای زندگی خود را خلق می‌کنند.
تحلیل کالبدی و اجتماعی حاشیه‌نشینی در تبریز
مناطق حاشیه‌نشین تبریز، که عمدتاً در شمال و جنوب شهر و بر روی اراضی با شیب تند و نامناسب استقرار یافته‌اند، دارای ویژگی‌های مشترکی هستند:
۱. ویژگی‌های کالبدی:
- استقرار در اراضی نامناسب: این سکونتگاه‌ها اغلب در مکان‌های پرخطر مانند دامنه‌های تند (که خطر رانش زمین وجود دارد)، حریم گسل‌ها یا بستر سابق رودخانه‌ها شکل گرفته‌اند.
- شبکه معابر ارگانیک و ناکارآمد: کوچه‌ها به صورت ارگانیک، باریک، پرپیچ‌وخم و با شیب تند شکل گرفته‌اند که این امر دسترسی خودروهای خدماتی (مانند آتش‌نشانی و آمبولانس) را تقریباً غیرممکن می‌کند.
- دانه‌بندی ریز و تراکم بالا: قطعات زمین بسیار کوچک (تفکیک غیررسمی) و ساختمان‌ها به صورت متراکم و چسبیده به هم ساخته شده‌اند.
- کیفیت پایین ابنیه: ساختمان‌ها عمدتاً توسط خود ساکنان و با مصالح ساختمانی غیراستاندارد و بدون رعایت اصول فنی و مهندسی ساخته شده‌اند که آنها را در برابر زلزله بسیار آسیب‌پذیر می‌کند.
- کمبود شدید زیرساخت‌ها: فقدان یا کمبود شبکه استاندارد آب و فاضلاب، گاز، برق و سیستم جمع‌آوری زباله.
- فقدان فضاهای عمومی و خدماتی: این مناطق فاقد پارک، فضای بازی، مدرسه، مرکز بهداشتی و سایر خدمات عمومی در مقیاس استاندارد هستند.
۲. ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی:
- ترکیب جمعیتی: ساکنان این مناطق عمدتاً مهاجران روستایی از شهرهای اطراف یا اقشار کم‌درآمد شهری هستند که از بازار رسمی مسکن طرد شده‌اند.
- مشاغل غیررسمی: بسیاری از ساکنان به مشاغل غیررسمی، کارگری فصلی و دستفروشی اشتغال دارند و از امنیت شغلی و درآمد پایداری برخوردار نیستند.
- سرمایه اجتماعی بالا: با وجود فقر اقتصادی، این جوامع اغلب دارای سطح بالایی از همبستگی اجتماعی، اعتماد متقابل و شبکه‌های حمایتی همسایگی هستند که به آنها در مواجهه با مشکلات کمک می‌کند.
- چالش‌های اجتماعی: این مناطق با مشکلات و آسیب‌های اجتماعی متعددی مانند نرخ بالای بیکاری، اعتیاد، جرم و بزهکاری و مشکلات بهداشتی روبرو هستند.
رویکردهای مواجهه: در طول زمان، رویکردهای مختلفی برای مواجهه با حاشیه‌نشینی اتخاذ شده است:
- رویکرد تخریب و پاک‌سازی (دهه ۶۰ و ۷۰): این رویکرد که مبتنی بر نادیده گرفتن حقوق ساکنان بود، با شکست مواجه شد و مشکلات را تشدید کرد.
- رویکرد توانمندسازی و ساماندهی (دهه‌های اخیر): این رویکرد که توسط ستاد ملی توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی دنبال می‌شود، به دنبال به رسمیت شناختن این جوامع و تلاش برای ارتقاء کیفیت زندگی در آنها از طریق ارائه خدمات زیربنایی، بهبود کیفیت مسکن، سنددار کردن املاک و اجرای پروژه‌های کوچک‌مقیاس با مشارکت خود ساکنان است.
نتیجه‌گیری
حاشیه‌نشینی در تبریز، یک مسئله پیچیده با ریشه‌های عمیق اقتصادی و اجتماعی است و نمی‌توان آن را به یک مشکل صرفاً کالبدی یا فنی تقلیل داد. راه‌حل‌های پایدار، نیازمند یک رویکرد جامع و یکپارچه است که همزمان به ابعاد کالبدی (بهبود زیرساخت‌ها و مسکن)، اقتصادی (ایجاد اشتغال و حمایت از کسب‌وکارهای خرد) و اجتماعی (تقویت سرمایه اجتماعی و مشارکت ساکنان) بپردازد. به رسمیت شناختن “حق به شهر” برای این شهروندان و مشارکت دادن آنها در فرآیند برنامه‌ریزی برای آینده محله‌شان، اولین و مهم‌ترین گام در جهت حرکت به سوی یک شهر عادلانه‌تر و پایدارتر است.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.