سومین سبک بعد از ورود اسلام به ایران که در آن شاهد بناهای بسیار زیبا هستیم سبک آذری می باشد. شيوه آذري از آذربايجان برخاسته و در قرن 8 و 9 هجري قمري پديدار گشت. داراي دو دوره است، دوره اول در زمان هلاکوخان و دوره دوم آن در زمان تیمور آغاز شد. وب سایت و فروشگاه معماری نوین پروژه تخصصی ترین وب سایت معماری در ایران برای شما با ارائه پاورپوینت معرفی سبک آذری در 44 اسلاید سعی کرده تا شما را با این سبک مهم آشنا کند. در ادامه به معرفی کامل مطالب این اورپوینت معماری خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب پاورپوینت معرفی سبک آذری:
- تاریخچه شيوه آذري
- ويژگي هاي معماري اين دوره
- نيارش
- گنبد سلطانيه
- مسجد جامع عليشاه تبريز
- مسجد جامع ورامين
- گنبد سيد ركن الدين يزد
- آرامگاه شيخ صفي الدين اردبيلي
- مسجد جامع يزد
- بارگاه امام رضا(ع)
- مسجد گوهر شاد
- قوام الدین زین الدین شیرازی
- مدرسه غياثيه خرگرد
- مسجد امير چخماق يزد
- مسجد كبود تبريز
گنبد سلطانیه – سبک آذری
ويژگي هاي معماري اين دوره:
ويژگي هاي زماني در اين دوره بسيار اهميت دارد. در آن زمان نياز به ساختمان هاي گوناگون بود كه بايد زودتر ساخته مي شد. از همين رو در روند ساختمان سازي شتاب مي شد. سپس به پيمون بندي و بهره گيري از عناصر يكسان روي آوردند. از طرفي با از بين رفتن شمار زيادي از هنرمندان و معماران بزرگ در دوره اول اين شيوه (هلاكو) كاستي ها و نادرستي هايي هم پديد آمد. حتي در گزينش جاي برخي از شهرها اشتباه كردند.
يكي ديگر از ويژگي هاي اين دوره بهره گيري بيشتر از هندسه در طراحي معماري است. گوناگوني طرح ها در اين شيوه از همه بيشتر است. تنوع در طراحي در تورفتگي و بيرون زدگي نمودار مي شود. همچنين در اين شيوه ساختمان هايي با اندازه هايي بسيار بزرگ ساخته شد كه در شيوه هاي پيشين مانند نداشت. همچون گنبد سلطانيه، انواع نقشه ها با حياط و چهار ايوان براي مدرسه و مسجد بكار رفت.
نيارش:
در شيوة آذري دگرگوني هايي در نيارش ساختمان رخ داد. گنبد دو پوسته گسسته ( خود و آهيانه ) با ديوارهاي خشخاشي. در شيو ه رازي آجر نما كاري همراه با سفت كاري انجام مي شد و ساختمان پايدارتر و نماسازي آن ماندگارتر مي شد. اما در شيوه آذري، نخست ساختمان با خشت يا آجر يا سنگ لاشه با شتاب و بدون نما ساخته مي شد. سپس نماسازي به آن افزوده مي شد. يا با پوسته اي از آجر، گره سازي آجر يا با گچ اندود و نقاشي مي شد. گره سازي آجر و كاشي (معقلي) هم بكار مي رفت.
تزئینات – کاشی معرق – سبک آذری:
يكي از نمونه هاي كاشي ،كاشي معرق بود كه در اين دوره بيشتر بكار رفت. كاشي تراش يا معرق در اين دوره بسيار پيشرفت كرد. سپس در دوره دوم شيوه كاشي هفت رنگ و كاشي خشتي باب شد.
کاشی معرق سبک آذری
دانلود پاورپوینت معرفی سبک آذری
شیوه آذری، که در دوران حکومتهای ایلخانی و تیموری (از اواخر قرن هفتم تا اوایل قرن دهم هجری) در پهنه وسیعی از ایران، به ویژه در شمال غرب و خراسان بزرگ، شکوفا شد، نماینده یکی از شکوهمندترین و قدرتمندترین دوران معماری ایران است. این شیوه، که پس از حمله ویرانگر مغول ظهور کرد، نه تنها یک بازسازی، بلکه یک دگرگونی بنیادین در مقیاس، اهداف و تکنیکهای معماری بود. مبانی نظری شیوه آذری بر نمایش قدرت و عظمت حکومتهای جدید، تأکید بر عمودگرایی و ارتفاع، و دستیابی به کمال در تکنیکهای سازهای و تزئینی استوار بود.
۱. معماری به مثابه بیانیه قدرت و جاودانگی:
حمله مغول یک گسست بزرگ در تاریخ ایران بود. حکومت ایلخانی که توسط نوادگان چنگیز تأسیس شد، نیاز داشت تا قدرت و مشروعیت خود را از طریق ابزارهای فرهنگی و معماری به نمایش بگذارد. معماری در این دوره به یک ابزار سیاسی برای نمایش ثبات، شکوه و جاودانگی حکومت تبدیل شد. این امر منجر به ساخت بناهای یادمانی با مقیاسهای عظیم و بیسابقه (Gigantism) گردید.
- فلسفه مقیاس: ساخت بناهایی چون گنبد سلطانیه، که در زمان خود بزرگترین گنبد آجری جهان بود، یا مسجد علیشاه (ارگ تبریز) با ایوان عظیم خود، فراتر از یک نیاز عملکردی بود. این مقیاس غولآسا، یک بیانیه آشکار از قدرت و توانایی حاکمان برای سازماندهی پروژههای عظیم ساختمانی بود. هدف، ایجاد شگفتی، تحسین و حتی ارعاب در بیننده بود. این بناها به نمادهای شهری و منطقهای تبدیل شدند که از فواصل دور قابل رویت بودند و سلطه حکومت را در منظر شهری تثبیت میکردند.
۲. تأکید بر عمودگرایی و خطوط صعودی:
برخلاف تناسبات افقی و آرام شیوههای پیشین، معماری آذری به شدت به سمت عمودگرایی (Verticality) و ایجاد خطوط صعودی گرایش دارد. این یک تحول بنیادین در درک فضا بود.
- سازماندهی نما: نماها با استفاده از قابها، طاقنماهای کشیده و منارههای بلند و باریک، به گونهای طراحی میشدند که نگاه بیننده را به سمت بالا و به سوی آسمان هدایت کنند. این تأکید بر ارتفاع، نه تنها به بنا عظمت میبخشید، بلکه دارای بار معنایی و عرفانی نیز بود و صعود روح به سوی عالم بالا را تداعی میکرد.
- گنبدهای بلند و نوکتیز: گنبدها در این دوره از حالت نیمکرهای و کمخیز دوره سلجوقی (شیوه رازی) خارج شده و به فرمهای دوپوسته گسسته بلند و نوکتیز تبدیل شدند. این فرم جدید، که هم از نظر سازهای امکان دستیابی به ارتفاعات بیشتر را فراهم میکرد و هم از نظر بصری ظاهری دراماتیکتر داشت، به یکی از شاخصههای اصلی این شیوه تبدیل شد. مجموعه آرامگاهی گور امیر در سمرقند (آرامگاه تیمور) با گنبد پیازیشکل و شیارهای عمودی خود، اوج این گرایش به ارتفاع و زیباییشناسی عمودی است.
۳. کمال در تکنیکهای سازهای و مهندسی:
دستیابی به چنین مقیاس و ارتفاعی، نیازمند نوآوریها و پیشرفتهای چشمگیر در دانش مهندسی و تکنیکهای ساخت بود.
- استفاده از مصالح ترکیبی: برای ساخت دیوارهای باربر ضخیم و عظیم، معماران این دوره از ترکیب سنگ (در پی و بخشهای پایینی) و آجر (در بخشهای بالایی) استفاده میکردند.
- تکامل گنبدهای دوپوسته: تکنیک ساخت گنبد دوپوسته گسسته، که در آن فاصله زیادی بین پوسته داخلی (آهیانه) و پوسته خارجی (خود) وجود دارد، در این دوره به کمال رسید. این تکنیک چند مزیت داشت: پوسته داخلی میتوانست متناسب با فضای داخلی طراحی شود، در حالی که پوسته خارجی میتوانست برای ایجاد یک نمای باشکوه و بلند، فرمی کاملاً متفاوت داشته باشد. فضای خالی بین دو پوسته نیز به عنوان عایق حرارتی عمل میکرد.
- ایوانهای عظیم: ساخت ایوانهایی با دهانههای بسیار بزرگ، مانند ایوان مسجد علیشاه، نشاندهنده تسلط کامل بر تکنیکهای طاقزنی و محاسبات سازهای بود.
۴. اوج هنر کاشیکاری و تزئینات یکپارچه:
شیوه آذری، عصر طلایی کاشیکاری معرق است. در این دوره، تزئینات دیگر یک عنصر الحاقی به معماری نیست، بلکه به صورت یک پوسته یکپارچه و درخشان، تمام سطوح خارجی و داخلی بنا را میپوشاند و با حجم معماری ادغام میشود.
- فلسفه تزئینات: این پوشش کامل کاشی، به بناها ظاهری غیرمادی، درخشان و بهشتی میبخشید. رنگهای غالب لاجوردی، فیروزهای و سفید، در تضاد با آسمان آبی و منظر خاکی اطراف، جلوهای خیرهکننده ایجاد میکردند. تزئینات، که شامل نقوش اسلیمی، ختایی و کتیبههای خط کوفی و ثلث بود، سطوح را از حالت سنگینی و صلبیت خارج کرده و به آنها عمق و لطافت میبخشید.
- کاشی معرق: برخلاف کاشی هفترنگ که در دوره بعد (اصفهانی) رواج یافت، کاشی معرق تکنیکی بسیار پرکار و دقیق بود که در آن، قطعات کوچک کاشیهای رنگی بر اساس یک طرح پیچیده بریده شده و در کنار هم مونتاژ میشدند. این تکنیک، امکان ایجاد طرحهای بسیار ظریف و پیچیده را فراهم میکرد. مسجد کبود تبریز، که به “فیروزه اسلام” مشهور است، شاهکار بلامنازع این هنر است.
تقسیمبندی فرعی شیوه آذری: این شیوه معمولاً به دو دوره فرعی تقسیم میشود:
- دوره اول (ایلخانی): با مرکزیت تبریز و سلطانیه، که با ساخت بناهای عظیم و قدرتمند اما با تزئینات کمی سادهتر (ترکیب آجر و کاشی) شناخته میشود (مانند گنبد سلطانیه).
- دوره دوم (تیموری): با مرکزیت سمرقند و هرات، که با مقیاسهای همچنان بزرگ، اما با ظرافت بیشتر در تناسبات و اوج شکوه و پیچیدگی در کاشیکاری معرق شناخته میشود (مانند گور امیر و مجموعه شاه زنده).
در نهایت، شیوه آذری یک معماری قدرتمند، جاهطلبانه و به شدت تأثیرگذار است که توانست از دل ویرانیهای حمله مغول، سبکی با هویت مشخص خلق کند. این شیوه، با تلفیق مهندسی جسورانه، مقیاسهای یادمانی و تزئینات خیرهکننده، تصویری از قدرت، ایمان و هنر را به نمایش گذاشت که تأثیر آن تا قرنها در معماری ایران و سرزمینهای اطراف باقی ماند.
پیشنهاد ویژه:
شما می توانید برای سفارش پایان نامه و پروپوزال و انجام پروژه های معماری در مقطع کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد با ما تماس بگیرید.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.