از زمان ورود مدرنیته در معماری ایران یعنی از زمان قاجار تحولات زیادی از لحاظ معماری و شهر سازی و حتی هنر در ایران رخ داد. آنچه که حائز اهمیت است میزان تاثیر مدرنیته در معماری می باشد که با بررسی آن سعی کرده ایم شما را با این بحث آشنا کنیم. فروشگاه معماری نوین پروژه تخصصی ترین وب سایت معماری برای ما پاورپوینتی کامل تحت عنوان پاورپوینت بررسی معماری مدرنیته و تاثیر آن در معماری ایران را در 35 اسلاید (قابل ویرایش) آماده و مهیا کرده است. در این پاورپوینت به طور کامل به آغاز مدرنیته در ایران و تاریخ ورود آن و تاثیرات آن را مورد بررسی قرار داده ایم.
فهرست مطالب:
- دیدگاه هادی میر میران
- معماری دوره قاجار
- معماری دوره قاجار در دوره اول
- معماری دوره قاجار در دوره دوم
- تاریخ ورود مدرنیته به ایران
- دوران صد ساله تجدد در معماری ایران
- بررسی مهمترین آثار تحت تاثیر معماری مدرنیته
- بررسی مدرسه دارالفنون
- مسجد سپه سالار
- کاخ صاحب قرانیه
- کاخ سلطنت آباد
- موزه ایران باستان
- بانک ملی قدیم
- آرامگاه فردوسی
میدان توپخانه تهران
تاریخ ورود مدرنیته به ایران:
تاریخ ورود مدرنیته به ایران به دوره قاجار باز می گردد. که این مدرنیته نه تنها در معماری بلکه در ادبیات، شعر و هنر نیز نمود یافت. شهر و شهر سازی نیز از این قاعده بر کنار نبوده و چهره اش دگرگون شد. فضاهایی چون خیابان، راسته تجاری، میدان، تماشاخانه، سنگ فرش خیابان و چراغ برق معابر همه حکایت از مدرن شدن شهر ایرانی دارد. این مدرنیته در شهر تهران پا به عرصه وجود نهاد.
سبک تهران:
امروزه تحولات فضاهای شهر تهران در دوره ی قاجار را به نام سبک تهران در معماری وشهر سازی می شناسیم. سبکی که در امتداد مکتب اصفهان و همزمان با مدرنیته حرکت می کند. گویاترین نمونه این تلفیق را می توان در میدان توپخانه تهران مشاهده نمود. (سید محسن حبیبی)
میدان توپخانه
میدان توپخانه تهران میدانی است که بی شباهت با نقش جهان اصفهان نیست. اما از تناسبات میدانی رنسانس و باروک تبعیت کرده و به جای عناصر سنتی، پدیده های مدرنی را جایگزین می کند.
تاثیر عوامل بیرونی بر جامعه ایران:
در بحث تاثیر عوامل بیرونی بر جامعه ایران اکثر منتقدان از این پیش فرض حرکت می کنند که ارزش ها و معیار های بیرونی وقتی به ایران راه یافتند با جامعه ای کاملا ایستا روبه رو شدند. از این رو،این افراد تغییرات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این دوره را عمدتا ناشی از برخورد جامعه ای شرقی یا سنتی دارای ارزش ها و هنجار های تزلزل ناپذیربا ارزش ها و هنجار های غربی یا مدرن می دانند.
ارزش ها و معیارهای غربی وقتی به ایران رسید،به جامعه ای وارد شد که خود در تلاش برای نوسازی خویش بود. در کنار این تلاش ما شاهد گشایش جامعه بر روی ارزش ها و معیار های برونی نیز هستیم. گشایشی که ناشی از ارزیابی منفی یک جامعه نسبت به وضعیت عمومی خویش نسبت به جهان است.جامعه ای که احساس می کند برای ادامه حیات باید به تغییراتی تن دهد. از سویی تحت تاثیر عوامل درونی واز دیگرسویه این تغییرات تحت تاثیر عوامل بیرونی عوض می شود.
بررسی معماری مدرنیته و تاثیر آن در معماری ایران
معماری مدرن، جنبشی گسترده و تأثیرگذار بود که در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم در اروپا و آمریکا شکل گرفت و به دنبال گسست از سنتهای تاریخی و سبکهای التقاطی گذشته بود. این جنبش که ریشه در تحولات عظیم صنعتی، اجتماعی و فکری آن دوران داشت، بر اصولی چون عملکردگرایی (Functionality)، خردگرایی، صداقت در مصالح، حذف تزئینات غیرضروری و استفاده از تکنولوژی و مصالح جدید (مانند فولاد، بتن مسلح و شیشه) استوار بود. شعار معروف “فرم تابع عملکرد است” (Form Follows Function) از لویی سالیوان و “خانه ماشینی برای زندگی است” (A house is a machine for living in) از لوکوربوزیه، به خوبی بیانگر روح حاکم بر این دوره است. این تفکر نوین معماری، به تدریج به سراسر جهان، از جمله ایران، راه یافت و تأثیرات عمیق و دگرگونکنندهای بر کالبد شهرها و فضای معماری کشور گذاشت.
ورود مدرنیته به ایران و زمینههای آن
ورود معماری مدرن به ایران همزمان با تحولات سیاسی و اجتماعی گسترده در دوران پهلوی اول (رضاشاه) بود. در این دوره، حکومت به دنبال ایجاد یک دولت متمرکز، مدرن و باهویت ملی نوین بود. این نوسازی در تمام جنبههای جامعه، از جمله ساختار اداری، ارتش، آموزش و پرورش و البته، چهره شهرها، نمود پیدا کرد. معماری به ابزاری برای نمایش قدرت، پیشرفت و هویت جدید دولت تبدیل شد. اعزام دانشجویان معماری به اروپا (به ویژه فرانسه و آلمان) و بازگشت آنها به کشور، و همچنین دعوت از معماران خارجی برای طراحی ساختمانهای مهم دولتی، دو کانال اصلی برای ورود ایدهها و سبکهای معماری مدرن به ایران بود.
در ابتدا، این تأثیرات به شکل نوعی معماری نئوکلاسیک یا التقاطی ظاهر شد که در آن، عناصر معماری غربی با برخی موتیفهای معماری باستانی ایران (هخامنشی و ساسانی) ترکیب میشد. این سبک که به “سبک ملی” معروف شد، در بناهایی مانند کاخ شهربانی، موزه ایران باستان و ساختمان بانک ملی دیده میشود و تلاشی برای ایجاد یک هویت ملی با شکوه و تاریخی در قالبی مدرن بود.
اوج تأثیر معماری مدرن (دوره پهلوی دوم)
پس از جنگ جهانی دوم و در دوران پهلوی دوم (محمدرضا شاه)، تأثیر معماری مدرن به شکل خالصتر و منطبق بر اصول “سبک بینالمللی” (International Style) خود را نشان داد. این دوره، دوران رشد سریع اقتصادی، شهرنشینی شتابان و ساختوسازهای گسترده بود. معماران ایرانی تحصیلکرده در غرب، مانند محسن فروغی، هوشنگ سیحون، عبدالعزیز فرمانفرمائیان و کامران دیبا، به چهرههای اصلی این جریان تبدیل شدند.
ویژگیهای اصلی معماری این دوره عبارت بودند از:
- استفاده از مصالح مدرن: بتن اکسپوز (نمایان)، فولاد و نماهای شیشهای وسیع به طور گستردهای به کار گرفته شدند.
- پلانهای آزاد و فضاهای باز: استفاده از اسکلت سازهای (تیر و ستون) به جای دیوارهای باربر سنتی، امکان ایجاد پلانهای باز و انعطافپذیر و نماهای شفاف را فراهم کرد.
- حذف تزئینات سنتی: تزئینات پیچیده مانند کاشیکاری و گچبری جای خود را به سطوح صاف، خطوط مستقیم و احجام خالص هندسی دادند.
- عملکردگرایی: طراحی ساختمانها بر اساس عملکرد و کاربری آنها در اولویت قرار گرفت.
آثاری چون آرامگاه بوعلی سینا (هوشنگ سیحون) که تلفیقی هوشمندانه از یک فرم مدرن با الهام از برج گنبد قابوس است، ساختمان مجلس سنا (محسن فروغی)، فرودگاه مهرآباد و استادیوم آزادی (عبدالعزیز فرمانفرمائیان) نمونههای برجسته این دوره هستند.
چالشها و جریانهای انتقادی
علیرغم خلق آثار ارزشمند، معماری مدرن در ایران با چالشهایی نیز روبرو بود. در بسیاری از موارد، این سبک بدون توجه کافی به اقلیم، فرهنگ و زمینه اجتماعی ایران به کار گرفته میشد. استفاده از نماهای شیشهای بزرگ در اقلیم گرم و خشک ایران، منجر به افزایش مصرف انرژی میشد و حذف فضاهایی مانند حیاط مرکزی، رابطه انسان با طبیعت را که در معماری سنتی ایران بسیار قوی بود، قطع میکرد.
این مسائل باعث شکلگیری یک جریان انتقادی در میان برخی معماران شد که به دنبال “معماری مدرن با هویت ایرانی” بودند. آنها تلاش میکردند تا اصول مدرنیسم را با مفاهیم، الگوها و مصالح معماری سنتی ایران پیوند دهند. برج آزادی (شهیاد سابق) اثر حسین امانت، نمونهای درخشان از این تفکر است. در این بنا، طاق باشکوه ورودی، الهامگرفته از طاق کسری و معماری اسلامی، با استفاده از بتن و تکنولوژی مدرن به شکلی کاملاً نوین بازآفرینی شده است. موزه هنرهای معاصر تهران اثر کامران دیبا نیز نمونه دیگری است که در آن، فضاهای مدرن نمایشگاهی با الهام از بادگیرهای کویری و معماری درونگرای سنتی طراحی شدهاند.
در نهایت، معماری مدرن چهره شهرها و معماری ایران را برای همیشه دگرگون کرد. این جنبش، با وجود تمام چالشهایش، فصل مهمی از تاریخ معماری ایران را رقم زد و زمینهساز بحثهای عمیقی در مورد رابطه سنت و مدرنیته شد که تا به امروز نیز ادامه دارد.
فروشگاه معماری نوین پروژه تخصصی ترین وب سایت معماری آماده ارائه خدمات در حوزه پروژه معماری، پاورپوینت تمامی دروس معماری، رساله های معماری، فیلم آموزشی معماری و … می باشد تا دانشجویان رشته معماری را همراهی و راهنمایی کنند.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.