یکی از شاخصه های معماری اسلامی که خود را از سایر سبک های معماری متمایز می کند طاق ها و قوس ها می باشد که انواع مختلفی دارد. مثلا نکته تمایز سبک معماری دوره صفویه با دوره قاجاریه را می توان از نوع طاق و قوس آن تشخیص داد. فروشگاه معماری نوین پروژه تخصصی ترین وب سایت معماری برای شما پاورپوینتی کامل تحت عنوان پاورپوینت انواع طاق و قوس در معماری ایران در 63 اسلاید (قابل ویرایش) آماده و مهیا کرده است. در این پاورپوینت انواع طاق و قوس را در دوره های مختلف مورد بررسی قرار داده ایم و توضیحات کاملی در باره نحوه رسم و نمونه های اجرا شده را برای شما اورده ایم.
فهرست مطالب:
- معماری قبل از اسلام
- معماری تاقی دوره ی اشکانی و ساسانی
- معماری تاقی دوران اسلامی
- معماری تاقی دوره های ایلخانی و دوره تیموری
- معماری تاقی دوره صفویه تا قاجاریه
- معماری نوین
- قوس تخت
- قوس هلالی
- قوس کمانی
- قوس خنچه پوش تخت
- قوس خنچه پوش دو گلوئی
- قوس بر نخشی
- قوس نعل اسبی
- قوس نیمدایره
- قوس نعلی(ناری)
- قوس جناغی کند
- قوس جفت بیز(ناری تیز)
- قوس تیز
- قوس شاخ بزی تند
- قوس شاخ بزی معمولی
- قوس جناغی
- قوس پنج اُ هفت تند
- قوس حایل
- چهار تاقی
- تاق ضربی
- تویزه
- کاربندی
قوس شاخ بزی تند
معماری تاقی دوره ی اشکانی و ساسانی:
بعد از حمله ی مغول دوباره معماری تاق و قوس که آنرا شیوه ی پارتی می دانستند آغاز شد. در این شیوه ایوان های بلند و پوشش های گنبدی کوتاه و بلند بوجود آمد. از بناهای این دوره می توان کاخ فیروز آباد فارس و تاق عظیم کسری و تاق بستان و… را نام برد. در دوره ی ساسانی برای شکل دادن به بنا نما را با تاق نما و اسپرهای گوناگون آرایش می کردند.
معماری تاقی دوران اسلامی:
الف: معماری سده های اولیه اسلام: از آثار این دوره مسجد خشتی فهرج یزد که سبک رواقی دارد می باشد. در این دوره تا دوره دیلمیان مسجد یا بناهای چهار ایوانی معمول بود مثل تاری خانه دامغان که سبک رواقی ایوان دار می باشد. در این دوره پوشش کاشی وجود نداشت.
مسجد فهرج
ب: معماری تاقی دوره دیلمیان تا ایلغار مغول: از ویژگی های این دوره بوجود آمدن قوس های بیز و جناغی و تیز، تاق های بلند و ایوان های طویل و بالاتر از همه گنبدهای دوردار است. در این دوره کاربندی بوجود امد مثل مسجد جامع کهنه کاشان.
مسجد جامع کهنه کاشان
ج: معماری تاقی دوره های ایلخانی و دوره تیموری:
از تغییرات اصول سازه در این شیوه پیدایش انواع قوس های متنوع و تاق پوش ها و گنبدهای مخروطی و هرمی شکل، گنبدهای دو پوشه ی (دو پوسته) و ایوان های بلند با قوس های شمشیرش تیز است. در نما سازی، گره سازی و معرق بوجود آمد. ایوان با مقرنس بندی گنبد مسجد ورامین.
ایوان با مقرنس بندی و گنبد مسجد جامع ورامین
انواع طاق و قوس در معماری ایران
طاق و قوس از بنیادیترین و مبتکرانهترین عناصر در تاریخ معماری ایران به شمار میروند که نه تنها به عنوان یک راهکار سازهای برای پوشاندن دهانههای بزرگ بدون استفاده از تیرهای چوبی یا سنگی بلند، بلکه به عنوان یک عنصر زیباییشناختی قدرتمند، هویت معماری ایرانی را شکل دادهاند. معماران ایرانی در طول هزاران سال، با درک عمیق از نیروهای فشاری و با استفاده از مصالح بومی مانند آجر و خشت، به چنان مهارتی در طراحی و ساخت انواع قوسها و طاقهای باربر دست یافتند که توانستند فضاهای داخلی وسیع، گنبدهای باشکوه و ایوانهای رفیع را خلق کنند. تنوع فرمی و پیچیدگی هندسی این عناصر، نشان از نبوغ ریاضی و خلاقیت هنری معماران این سرزمین دارد.
قوسها (Arches) که عنصر پایه برای ساخت طاق و گنبد هستند، بر اساس شکل هندسیشان به دستههای مختلفی تقسیم میشوند. یکی از قدیمیترین و رایجترین انواع، قوس مازهدار یا ساسانی است که شکلی شبیه به بیضی ایستاده دارد و در بناهای دوره ساسانی به وفور یافت میشود. پس از اسلام، انواع جدیدی از قوسها متناسب با نیازهای سازهای و زیباییشناختی جدید ابداع شدند. قوس تیزهدار یا جناغی به نماد معماری ایرانی-اسلامی تبدیل شد. این قوس که از تقاطع دو کمان دایرهای شکل میگیرد، به دلیل انتقال بهتر نیروهای فشاری به پایهها، از نظر سازهای کارآمدتر از قوسهای نیمدایره رومی بود و امکان ایجاد دهانهها و ارتفاعات بیشتر را فراهم میکرد. قوس تیزهدار خود دارای انواع مختلفی مانند تیزهدار کند، تیزهدار تند، تیزهدار شبدری و تیزهدار کلیل است که هر یک تناسبات و زیبایی خاص خود را دارند.
طاقها (Vaults) که در واقع امتداد یک قوس در یک بعد سوم برای پوشاندن یک فضا هستند، در معماری ایرانی تنوع شگفتانگیزی دارند. سادهترین نوع طاق، طاق آهنگ یا گهوارهای است که از امتداد یک قوس (معمولاً نیمدایره یا تیزهدار) در یک راستا به وجود میآید. این نوع طاق برای پوشش فضاهای مستطیلی شکل مانند راهروها، بازارها و شبستان مساجد به کار میرفته است.
برای پوشش فضاهای مربعشکل، معماران ایرانی راهکارهای مبتکرانهای را توسعه دادند. طاق چهاربخش یا متقاطع که از تقاطع دو طاق آهنگ عمود بر هم ایجاد میشود، یکی از این راهکارها بود. اما اوج نبوغ معماران ایرانی در توسعه طاقهای پیچیدهتر برای تبدیل پلان مربع به دایره جهت اجرای گنبد، متجلی شد. طاق ترکین یکی از زیباترین انواع طاق است که در آن، با استفاده از تویزهها (قوسهای باربر) که از گوشهها به سمت مرکز سقف حرکت میکنند، سطح سقف به قطاعهای مثلثی شکل (ترک) تقسیم میشود. مسجد جامع یزد نمونهای برجسته از کاربرد این نوع طاق است.
طاق کاربندی یا رسمیبندی یکی دیگر از شاهکارهای معماری ایرانی است که هم کارکرد سازهای و هم تزئینی دارد. در این روش، با استفاده از ترکیب هندسی قوسها و تویزهها، شبکهای سهبعدی و پیچیده از اشکال ستارهای و چندضلعی ایجاد میشود که علاوه بر انتقال بار، سقفی بسیار زیبا و چشمنواز را به وجود میآورد. یزدیبندی و مقرنس نیز فرمهای تکاملیافته و بسیار پیچیده کاربندی هستند که بیشتر جنبه تزئینی داشته و با ایجاد حجمهای سهبعدی و سایهروشنهای جذاب، فضایی رؤیایی و معنوی را خلق میکنند. این تنوع بینظیر در طراحی طاق و قوس، نشان میدهد که معمار ایرانی هرگز به یک راهکار سازهای صرف قانع نبوده و همواره در تلاش بوده است تا علم مهندسی را با هنر و زیبایی درآمیزد و سازههایی را خلق کند که هم پایدار و هم الهامبخش باشند.
فروشگاه معماری نوین پروژه تخصصی ترین وب سایت معماری آماده ارائه خدمات در حوزه پروژه معماری، پاورپوینت تمامی دروس معماری، رساله های معماری، فیلم آموزشی معماری و … می باشد تا دانشجویان رشته معماری را همراهی و راهنمایی کنند.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.