یکی از هنرهای قدیمی در ایران که دوره های ساسانی بر می گردد استفاده از گچ در تزئینات بناها بوده که با مطالعه تاریخ می توان نقش این هنر ماندگار را در معماری به خوبی مشاهده کرد. بدون شک گچبری جزء هنرهای زیبای ایرانیان می باشد. فروشگاه معماری نوین پروژه تخصصی ترین وب سایت معماری برای شما پاورپوینت کاملی تحت عنوان پاورپوینت بررسی هنر گچبری در ایران در 140 اسلاید (قابل ویرایش) آماده و ارائه نموده است. در این پاورپوینت سعی کرده ایم به طور کامل تمامی اطلاعات هنر گچبری و تاریخچه ان و … را برای شما ارائه دهیم.
فهرست مطالب:
- پیدایش گچ
- هنر گچ بری
- هنر گچ بری در دوران اسلامی ایران
- هنر گچبری دوره های عباسی، سامانی، غزنوی، طاهری و صفاری
- مسجد جامع نایین
- هنر گچ بری دوره سلجوقی
- هنر گچ بری دوره ایل خانی
- هنر گچ بری دوره تیموری
- تزیینات گچی در آثار تاریخی اصفهان
- هنر گچ بری دوره زندیه
- تزیینات گچبری در نمای بیرونی بنا
- گچبری نمای درونی بنا
- خانه شفاهی در شهرستان آمل
- هنر گچ بری دوره معاصر
- توپی های ته آجری
- نقش اسلیمی از تزیینات عمده گچبری
- فواید تزیینات گچ بری
محراب الجایتو
پیدایش گچ:
به طوری که از شواهد زندگی و حیات انسان مشخص می گردد تاریخ پیدایش از ساختن گچ به پیش ازساختن خشت و پختن آن به صورت آجر می رسد. گچ خام دارای انواع مختلف بوده که یکی از انواع آن گچ خاکی یا کلوخی می باشد. این عنصردرمجاورت آتش کم پخته شده، پس از گرفتن آب که می تواند ناشی از بارندگی باشد یا جابجایی و غیر مستقیم، خودگیری خود را انجام می دهد. با شکل گرفتن تمدن و ساختن سرپناه از این ماده برای اتصال آجرها جهت رج های چهار دیواری ها و بعدها به شکل عنصری موثر در بناها مورد استفاده قرار گرفت.
هنر گچ بری:
گچبری های دوره اسلامی ایران به حق خود دارای ارزش خاصی است واهمیت آن دربناهای اسلامی به حدی بود که هنرمندان این رشته به جصاص معروف بودند و نام بسیاری ازاین هنرمندان در کتیبه های بناهابه یادگارمانده است. بسیاری ازبناهای عصر سلجوقی و ایلخانی باگچبری تزیین شده اند. گچبری برای آراستن سطوح داخلی بنا، نوشتن کتیبه ها، تزیین محراب ها و ایوان ها به کارمی رفته است. از شاهکارهای این فن گچبری های کنگره مسجد جامع قزوین می باشد. در ادامه به بررسی هنر گچ بری دوره اسلامی می پردازیم:
هنر گچ بری در دوران اسلامی ایران:
هنرهای کاربردی در دوران اسلامی دوراه مشخص و مجزای ازهم را طی کردند یکی راهی که به دربارختم می شد و این راه هنردرخدمت خلفا و درباریان بوده و از قید وبند مذهبی فارغ بوده است و دیگر راهی که به مذهب ختم می شود و این راه هنر در خدمت مذهب به کار گرفته شده است. هنرگچبری دوران اسلامی از نظر نقوش و مضامین دراین دو کانال قرار گرفتند. هنرگچبری درباری از نظر نقش و نگارها و مضامین گچبری دنباله روی هنرگچبری زمان ساسانیان بوده است، اما درهنرگچ بری مذهبی هنرمند مسلمان با درنظر داشتن پرهیزاز بت پرستی و شبیه نگاری هنری می آفریند که دروهله اول رقابتی با خالق محسوب نشود.
بررسی هنر گچبری در ایران
گچبری، یکی از ظریفترین، زیباترین و فراگیرترین هنرهای تزئینی در معماری ایرانی است که قدمتی چند هزار ساله دارد. این هنر که شامل کندهکاری، برجستهسازی، قالبگیری و چسباندن گچ بر روی دیوارها، سقفها، ستونها و سایر عناصر معماری است، به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد ماده اولیه آن، یعنی گچ، در طول تاریخ ایران به اوج شکوفایی خود رسیده است. گچ به دلیل قابلیت شکلپذیری بالا، زودگیر بودن، رنگ سفید و دلنشین، فراوانی و قیمت ارزان، همواره مادهای محبوب برای هنرمندان و معماران ایرانی بوده است. هنر گچبری نه تنها به عنوان یک عنصر تزئینی، بلکه به عنوان پوششی برای پنهان کردن ناهمواریهای ساختاری و ایجاد سطحی یکپارچه و زیبا به کار رفته و فضاهای داخلی بناهای ایرانی را غنا و شکوهی بینظیر بخشیده است.
سیر تحول تاریخی این هنر، گستره وسیعی از دوران پیش از اسلام تا دوره معاصر را در بر میگیرد. شواهد باستانشناسی نشان میدهد که استفاده از گچ به عنوان ملات و پوشش از دوران ایلامی و هخامنشی رواج داشته است، اما اوج هنر گچبری در دوره ساسانیان بود. در این دوره، کاخها و آتشکدهها با نقوش برجسته گچی با طرحهای انسانی، حیوانی، گیاهی و هندسی به شکلی باشکوه تزئین میشدند. کاخ بیشاپور و تیسفون نمونههای برجستهای از این هنر در آن دوران هستند.
پس از ورود اسلام به ایران، هنر گچبری با مفاهیم و نقوش اسلامی درآمیخت و به تکامل خود ادامه داد. به دلیل منع استفاده از نقوش انسانی در تزئینات اماکن مذهبی، هنرمندان به سمت خلق نقوش انتزاعی اسلیمی و ختایی و همچنین کتیبهنگاری با خطوط مختلف کوفی، ثلث و نسخ روی آوردند. محراب مساجد به کانونی برای تجلی شاهکارهای گچبری تبدیل شد. محراب مسجد جامع اصفهان (محراب اولجایتو) که در دوره ایلخانی ساخته شده، یکی از نفیسترین و پیچیدهترین نمونههای گچبری در تاریخ هنر اسلامی است که با نقوش برجسته و تودرتوی گیاهی و کتیبههای قرآنی، اوج مهارت هنرمندان آن عصر را به نمایش میگذارد.
در دورههای تیموری و صفویه، هنر گچبری با رنگآمیزی و طلاکاری ترکیب شد و جلوهای مجللتر یافت. کاخ عالیقاپو و دیگر بناهای میدان نقش جهان اصفهان، سرشار از تزئینات گچبری رنگی و مقرنسکاریهای گچی هستند. مقرنسکاری، که یکی از پیچیدهترین فرمهای تزئینی در معماری ایرانی-اسلامی است، اغلب با استفاده از قطعات گچی پیشساخته اجرا میشد و ساختارهای سهبعدی خیرهکنندهای را در زیر گنبدها و ایوانها ایجاد میکرد. در دوره قاجار، گچبری تحت تأثیر هنر اروپایی قرار گرفت و نقوش جدیدی مانند گل فرنگ، فرشتگان و تصاویر انسانی (در بناهای غیرمذهبی) به آن راه یافت.
تکنیکهای اجرای گچبری بسیار متنوع است. از گچبری برجسته که در آن نقوش به صورت بیرونزده از سطح کار میشوند، تا گچبری فرورفته (تخمهکنی) که طرح در سطح گچ کنده میشود. گچبری مشبک یا پنجرهای که در آن صفحات گچی به صورت شبکههای توری و ظریف ساخته میشوند و گچبری لایهای که با قرار دادن چندین لایه گچ رنگی بر روی هم و تراشیدن لایههای بالایی برای نمایان شدن رنگهای زیرین ایجاد میشود (معروف به تکنیک لایه چینی یا رنگ و رو)، از دیگر روشهای پیچیده این هنر هستند. هنر گچبری ایران، گنجینهای غنی از خلاقیت، ظرافت و معنویت است که در طول قرنها، روح و زیبایی را به کالبد سرد معماری دمیده و فضاهایی را خلق کرده است که نه تنها چشمنواز، بلکه سرشار از معنا و فرهنگ هستند.
فروشگاه معماری نوین پروژه تخصصی ترین وب سایت معماری آماده ارائه خدمات در حوزه پروژه معماری، پاورپوینت تمامی دروس معماری، رساله های معماری، فیلم آموزشی معماری و … می باشد تا دانشجویان رشته معماری را همراهی و راهنمایی کنند.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.