بررسی معماری بومی و بررسی ساختار بنا ها با توجه به هویت منطقه همیشه مورد توجه معماران قرار گرفته است یکی از بناهای بومی و مختص مناطق مازندران، سقا تالار می باشد که فقط می توان در ناحیه مرکزی مازندران آن ها را مشاهده کرد. سقا تالار ها بناهای کوچک با معماری خاصی می باشد که فروشگاه معماری نوین پروژه تخصصی ترین وب سایت معماری پاورپوینتی کامل تحت عنوان پاورپوینت بررسی سقا تالارهاي مازندران را در 75 اسلاید (قابل ویرایش) آماده و ارائه نموده است. در این پاورپوینت علاوه بر معرفی سقا تالارها (سقا نفار) نمونه های معروفی از این بنا را که در مازندران واقع شده است را مورد بررسی قرار داده ایم.
فهرست مطالب:
- معرفی سقا تالارها
- سقا تالار كيجا تكيه
- ويژگي هاي سقاتالار كيجا تكيه
- نفار نوع اول
- نفار نوع دوم
- طریقه ساخت سقا نفار
- بررسی معماري سقا تالارها
- بررسی اجزاي سقا تالار ها
- ستون سقا تالارها
- سر ستون يا كماچه
- دست انداز
- نال بالاي ستون
- شيرسر
- نگهدار يا واوند
- لب بند
- شوله ور
- تخته
- درز پوش
- پلور
- ويژگي نقاشي هاي سقاتالار
- نقاشي هاي غير مذهبي
- نقوش گياهي
- نقوش اساطيري
- شير و خورشيد
- مصالح مورد استفاده در سقا تالارها
- اسمانه و بام سقا تالارها
- رواق يا گرد رفاق
- بهره بری از سقا تالار ها در عصر حاضر
سقا تالار هاي مازندران
سقا تالارها:
سقا تالار يا سقا نفار به بنا هاي كوچكي گفته مي شود كه در روستا هاي مازندران خاصه در بخش مركزي ان وجود دارند. سقا تالار ها گونه اي معماري آييني اند كه به پيروي از معماري بومي و سنتي مازندران يا بهتر است بگوييم شمال ايران ساخته شده اند.
ساختار سقا تالار:
دو اشكوبه بوده و بر روي چهار پايه قطور چوبي به فرم چهار گوش فضايي كوچك را در حريم امامزاده ها تكيه ها و گورستان ها به خود اختصاص داده اند. ارتباط بين دو اشكوبه از طريق نردبان يا بلكان چوبي كه معمولا در كنار بنا ساخته شده امكان بذير است در حال حاضر پلكان سنگي سيماني و فلزي جايگزين بلكان چوبي شده است. همه ي سقا تالار ها از يك فرم ساختاري مشابه بيروي كرده و تزيينات و نقوش بكار رفته در آن ها نيز به يكديگر شبيه اند. اسامي تعدادي از سقا تالار هاي مازندران:
- سقا تالار شياده و كبريا كلا در منطقه ي بابل
- سقا تالار هاي هندو كلا كمانگر كلاي دشت سرو
- سقا تالار زرين كلا فريدون كنار
- و …
نمونه اي از تزيينات ستون در سقا تالار كيجا تكيه
سقا تالار كيجا تكيه:
سقا تالار كيجا تكيه در محله ي حمزه كلاي غربي بابل در محوطه ي گورستاني كوچك و در كنار تكيه اي به همين نام واقع شده است. پيكره ي چوبي بنا در حال حاضر درون ديوار هاي آجري و سنگي محبوس شده است و همين بوشش باعث حراست از بنا شده است. سقا تالار دو اشكوبه است. اشكوبه ي زيرين با ابعاد 5.25*6.5 داراي سه ستون در عرض و چهار ستون در طول است. ستون ها داراي تزيينات جناقي موازي و ماربيچي و صورتي از سرو به شيوه ي تجريدي است.
بررسی سقا تالارهای مازندران (سقا نفار)
سقا تالار یا سقا نفار، یکی از عناصر معماری منحصر به فرد و بومی استانهای شمالی ایران، به ویژه مازندران، است که کارکردی مذهبی-آیینی داشته و نمادی از باورهای عمیق مردم این منطقه به شمار میرود. این سازههای چوبی که معمولاً در حیاط مساجد، تکایا، حسینیهها و یا در کنار گورستانهای قدیمی ساخته میشدند، بناهایی کوچک و اغلب دو طبقه هستند که به یاد سقای دشت کربلا، حضرت ابوالفضل العباس (ع)، و برای رفع تشنگی عزاداران و رهگذران برپا میشدند. سقا نفارها فراتر از یک آبشخور ساده، فضایی معنوی و نمادین هستند که هنر، معماری و اعتقادات مذهبی را به شکلی زیبا در هم آمیختهاند.
ساختار معماری سقا نفارها بسیار شاخص و قابل توجه است. این بناها معمولاً بر روی چهار یا چند پایه چوبی بلند و قطور قرار میگیرند تا از رطوبت زمین در امان بمانند. طبقه همکف که فضایی باز و نیمهمحصور است، محل قرارگیری ظرف آب و انجام مراسم آبدهی بوده است. طبقه دوم که فضای اصلی بنا را تشکیل میدهد، به صورت یک اتاقک یا کوشک چوبی ساخته شده و محل استراحت متولیان یا برگزاری مراسم روضهخوانی و مداحی در ابعاد کوچک بوده است. دسترسی به طبقه بالا از طریق یک راهپله چوبی ساده امکانپذیر است. سقف این بناها به صورت شیبدار و اغلب چهارترک ساخته شده و با لتهای چوبی (تختهکوبی) یا سفال پوشانده میشود تا آب باران به راحتی از روی آن تخلیه گردد.
وجه تمایز اصلی و نقطه اوج هنر در سقا نفارها، تزئینات غنی و نقاشیهای دیواری آنهاست. تمام سطوح چوبی این بناها، از ستونها و نردهها گرفته تا تیرها و تختههای سقف و دیوار، با نقاشیهای رنگارنگ و پرکار پوشیده شده است. این نقاشیها که با سبک و سیاق هنر عامیانه (Folk Art) و با رنگهای طبیعی اجرا شدهاند، مضامین متنوعی را در بر میگیرند. بخش عمدهای از این تصاویر به روایت وقایع عاشورا و داستانهای مذهبی اختصاص دارد؛ صحنههایی از نبرد، شهادت امامان و یارانشان، و تصاویری از بهشت و جهنم با جزئیات فراوان به تصویر کشیده شدهاند. این نقاشیها نه تنها جنبه تزئینی دارند، بلکه به عنوان یک رسانه دیداری برای آموزش مفاهیم دینی و انتقال داستانهای مذهبی به مردم عمل میکردهاند.
علاوه بر نقوش مذهبی، تصاویری از داستانهای حماسی و ادبی ایران مانند داستانهای شاهنامه، نقوش گیاهی (اسلیمی و ختایی)، حیوانی (شیر، اژدها، پرندگان) و حتی صحنههایی از زندگی روزمره مردم نیز در این نقاشیها دیده میشود. این ترکیب متنوع از نقوش، نشاندهنده پیوند عمیق فرهنگ ملی و باورهای مذهبی در ذهن هنرمندان و مردم آن دوره است. استفاده از رنگهای زنده و شاد مانند قرمز، سبز، زرد و آبی در کنار رنگهای تیرهتر، جلوهای بصری خیرهکننده به این سازهها بخشیده است.
متأسفانه بسیاری از سقا نفارهای مازندران به دلیل ماهیت چوبی بودن و قرار گرفتن در معرض رطوبت و عوامل جوی، در طول زمان تخریب شده یا آسیب جدی دیدهاند. با این حال، نمونههای ارزشمندی از آنها مانند سقا نفار “شیاده” و “کبریاکلا” در بابل و “هوکته” در ساری باقی ماندهاند که به عنوان میراث فرهنگی به ثبت رسیده و تلاشهایی برای مرمت و حفاظت از آنها صورت گرفته است. سقا نفارها اسناد زندهای از معماری چوبی، هنر نقاشی عامیانه و فرهنگ آیینی مردم مازندران هستند که مطالعه و حفظ آنها برای درک بهتر تاریخ اجتماعی و هنری این مرز و بوم از اهمیت بالایی برخوردار است.
فروشگاه معماری نوین پروژه تخصصی ترین وب سایت معماری آماده ارائه خدمات در حوزه پروژه معماری، پاورپوینت تمامی دروس معماری، رساله های معماری، فیلم آموزشی معماری و … می باشد تا دانشجویان رشته معماری را همراهی و راهنمایی کنند.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.