بنای رختشویخانه در قلب بافت تاریخی شهر که منطبق بر حصار می باشد، در منطقه پر تراکم مسکونی، موسوم به عباسقلی خان و محل معروف به بابا جامال چوقوری (گودال بابا جمال) احداث شده است، که امروزه خیابان سعدی وسط به فاصله یکصد متری از سمت غربی آن عبور نموده و از طریق کوچه فرهنگ به بنای مزبور مرتبط می گردد. وب سایت و فروشگاه معماری نوین پروژه تخصصی ترین وب سایت معماری در ایران برای شما پاورپوینتی کامل در 70 اسلاید تحت عنوان پاورپوینت مرمت بنای رختشويخانه زنجان برای شما آماده و مهیا کرده است.
فهرست مطالب پاورپوینت مرمت بنای رختشويخانه زنجان:
- مقدمه
- شناخت کلی
- تاریخچه شهر و معرفی
- مطالعه و شناخت منطقه
- موقعیت وسعت اب و هوا، خاک، باد، تابش
- ويژگي هاي اقليم سرد
- پلان ، فرم بنا و نحوه قرار گيري آن
- توپو گرافی منطقه
- نقشه ی لرزه نگاری
- پیشینه و پیدایش شهر
- وجه تسمیه و پیدایش
- پیشینه
- ویژگی های تاریخی بنا
- رختشويخانه زنجان
- معرفی فضاهای بنا
- کاربری بنا (فعلی و گذشته)
- ویژگی های معماری برسی از کلان به خرد
- موقعیت بنا در عکس هوایی
- موقعیت قرار گیری در بافت شهری
- مسیر های دسترسی بنا
- نقشه ی ارزش گذاری
- کاربری بافت
- فضاهای پر و خالی
- سیرکولاسیون حرکتی
- معرفی فضاها با عکس
- تقارن در پلان
- تیپولوژی طاق و قوس
- تزئینات با عکس
- ویژگی های ساختاری بنا
- مصالح ساختمانی
- نوع مصالح
- ديوارهاي نسبتا قطور
- بام هاي مسطح
- مقایسه ی تطبیقی
- آسیب شناسی
- نمونه تزئينات و آجر چيني
بنای رختشویخانه زنجان
خلاصه ای از پاورپوینت مرمت بنای رختشويخانه زنجان:
مجموعه تاریخی رختشویخانه در سال 1319 شمسی ذیل شماره 1198 در دفتر اداره ثبت اسناد و املاک زنجان به ثبت رسیده است. زمین این بنا در سال 1347 هجری قمری مطابق با 1307 هجری شمسی توسط علی اکبر توفیقی رئیس بلدیه شهر (شهردار) زنجان از باقرخان امجد نظام به قیمت 185 تومان خریداری شده است. محل موصوف قبل از احداث رختشویخانه با هرز آب های سطحی مملو و به بابا جمال چوقوری (گودال بابا جمال) معروف بوده است.
بنای رختشويخانه:
qاین بنا توسط دو برادر به نام های مشهدی اکبر (معمار) و مشهدی اسماعیل (بناء) در مدت 15 ماه به اتمام رسیده و سنگهای آن از معدن سنگ روستای اژدهاتو استخراج و پس از حجاری توسط گاری های بلدیه (شهرداری) به محل بنا حمل شده است. آب مجموعه از قنات قلعچه حاجی میر بهاءالدین تأمین می گردیده است. متولی رختشویخانه توسط رئیس بلدیه گمارده می شد و سالیان متمادی شخصی بنام اصغرخان بوده که عیال ایشان به نام معصومه خانم مدیریت آن را به عهده داشته. اصولاً رختشویخانه برای آحاد شهروندان شبانه روز دایر و استفاده از آن مجانی بوده ولی نامبرده مبلغ ده شاهی بابت سرایداری از مراجعین اخذ می نموده است.
سازه بنا بنای رختشویخانه:
پوشش طاق و تویزه این بنا در میانه بر روی يک ردیف ستون سنگی 11 تایی و در کناره ها بر روی جرزها و دیوارها قرار گرفته است. ستون ها از یکدیگر 70/5 متر فاصله دارند و ارتفاع قابل مشاهده آن ها 70/2 متر است. بر روی این ستون ها پایه ای مربع از آجر ساخته شده و پاطاق پوشش بنا بر آن قرار گرفته است.
آسیب شناسی
درک جامع از مرمت و احیای رختشویخانه زنجان
رختشویخانه زنجان، یکی از بناهای عمومی و منحصربهفرد تاریخ معماری معاصر ایران، نمادی برجسته از توجه به نیازهای اجتماعی و بهداشت عمومی در دوره پهلوی اول است. این بنا که در قلب بافت تاریخی شهر زنجان واقع شده، نه تنها از منظر کالبدی و معماری حائز اهمیت است، بلکه به عنوان یک سند زنده، گویای فرهنگ، سبک زندگی و تحولات اجتماعی آن دوران نیز میباشد. درک عمیق از پروژه مرمت چنین بنایی مستلزم شناخت همهجانبه تاریخچه، ارزشهای معماری، آسیبشناسی دقیق و در نهایت، فلسفه و رویکردهای اتخاذ شده برای احیا و باززنده سازی آن است.
تاریخچه و فلسفه وجودی بنا
ایده ساخت رختشویخانه در سال ۱۳۴۷ هجری قمری (۱۳۰۷ هجری شمسی) توسط علیاکبر توفیقی، رئیس وقت بلدیه (شهرداری) زنجان، مطرح و توسط دو برادر معمار به نامهای مشهدی اکبر و مشهدی اسماعیل ساخته شد. هدف اصلی از احداث این مجموعه، ایجاد مکانی متمرکز، سرپوشیده و بهداشتی برای شستشوی لباس توسط زنان شهر بود. تا پیش از آن، زنان ناچار بودند در شرایط نامساعد جوی و در فضاهای باز مانند حاشیه رودخانهها و چشمهها به این امر بپردازند که هم از نظر بهداشتی و هم از نظر امنیت و رفاه، مشکلات فراوانی به همراه داشت. بنابراین، رختشویخانه در وهله اول یک پروژه با کارکردی کاملاً اجتماعی و در راستای ارتقای سطح بهداشت عمومی و کرامت انسانی زنان بود. این بنا به صورت شبانهروزی و رایگان در اختیار شهروندان قرار داشت و آب آن از قنات قلعهچی علیا تأمین میشد.
تحلیل معماری و کالبدی
معماری رختشویخانه زنجان نمونهای هوشمندانه از ترکیب کارکردگرایی با اصول معماری سنتی ایران است. پلان بنا مستطیل شکل و کشیده بوده و به گونهای طراحی شده که فرآیند شستشو را بهینه سازد. فضای داخلی به چهار بخش اصلی تقسیم میشود: حوض اول برای شستشوی لباسهای بسیار کثیف و ظروف، حوض دوم و سوم برای شستشوی لباسها و آبکشی و حوض چهارم که آبی تمیزتر داشت، برای آبکشی نهایی و شستن لباسهای کودکان و اقلام حساستر تعبیه شده بود. این تفکیک فضاها نشان از درک عمیق طراحان از مسائل بهداشتی و مراحل مختلف یک فرآیند کاری دارد.
عنصر شاخص در معماری این بنا، سالن اصلی آن است که با ۱۱ ستون سنگی قرینه پوشیده شده است. این ستونها علاوه بر نقش سازهای در نگهداری پوشش طاق و گنبد، ریتم و نظمی چشمنواز به فضای داخلی بخشیدهاند. پوشش سقف به صورت طاقهای آهنگ اجرا شده که در میانه آن، گنبدهای متعددی با نورگیرهای جامدار قرار گرفته است. این نورگیرها، علاوه بر تأمین روشنایی طبیعی در طول روز، به تهویه هوای مرطوب داخل سالن نیز کمک شایانی میکردند. این رویکرد، نمونهای بارز از معماری پایدار و استفاده بهینه از منابع طبیعی است که در معماری سنتی ایران ریشه دارد.
فضاهای خدماتی دیگری نیز مانند انبار، اتاق مدیریت و سرویسهای بهداشتی در اطراف سالن اصلی جانمایی شده بودند. استفاده از مصالح بومی مانند سنگ، آجر و ساروج، نه تنها به پایداری و دوام بنا کمک کرده، بلکه هویتی منطبق با بستر و اقلیم منطقه به آن بخشیده است.
آسیبشناسی و ضرورت مرمت
با گذشت زمان و تغییر سبک زندگی، بهویژه با ورود ماشینهای لباسشویی به خانهها، رختشویخانه کاربری اصلی خود را از دست داد و به تدریج دچار فرسودگی و تخریب شد. آسیبهای وارد شده به بنا را میتوان در چند دسته طبقهبندی کرد. اول، آسیبهای سازهای که شامل ترکخوردگی در طاقها و گنبدها، فرسایش ستونهای سنگی و نشستهای موضعی در پیها میشد. دوم، آسیبهای ناشی از رطوبت که بزرگترین دشمن بناهای آبی است. نفوذ رطوبت به دیوارها، سقف و پیها باعث شوره زدن، پوسته شدن اندودها، رشد قارچ و کپک و فرسایش مصالح شده بود. سوم، آسیبهای انسانی و تخریبهای عمدی که در دوره متروک ماندن بنا رخ داده بود، مانند شکستن شیشهها، آسیب به درها و پنجرهها و انباشت زباله. در نهایت، الحاقات نابجا و تغییرات غیراصولی که در دورههای مختلف به بنا اضافه شده بود، اصالت کالبدی آن را مخدوش کرده بود.
فرایند مرمت و احیا
پروژه مرمت رختشویخانه زنجان با هدف حفظ اصالت بنا و بخشیدن حیاتی نو به آن آغاز شد. این فرآیند چند مرحله کلیدی را در بر میگرفت. اولین گام، مطالعات جامع تاریخی و معماری و مستندنگاری دقیق وضع موجود بود. در این مرحله، تمامی جزئیات بنا از جمله پلانها، نماها، مقاطع و تزئینات با استفاده از روشهای نوین نقشهبرداری ثبت و ضبط شد.
مرحله بعدی، آسیبشناسی دقیق و علمی بود. کارشناسان مرمت با بررسی تمامی بخشهای بنا، نوع، شدت و دلایل آسیبها را شناسایی کردند. این شناخت، مبنای اصلی برای تدوین طرح مرمت قرار گرفت.
مرحله اجرایی مرمت شامل اقدامات متعددی بود. در بخش سازهای، ترکها با روشهای مناسب (مانند تزریق دوغابهای ویژه) ترمیم شدند و بخشهای فرسوده دیوارها و طاقها با استفاده از مصالح همگون و با رعایت اصول فنی، مقاومسازی شدند. ستونهای سنگی پاکسازی و بندکشی مجدد شدند.
یکی از مهمترین بخشهای مرمت، مقابله با رطوبت بود. این کار شامل اجرای کانالهای ناکش در اطراف بنا برای دفع رطوبت نزولی، بازسازی و عایقکاری مجدد بام و کف و همچنین استفاده از اندودهای سنتی تنفسپذیر (مانند گچ و ساروج) برای جدارهها بود تا رطوبت محبوس در دیوارها به تدریج خارج شود.
در بخش تزئینات و عناصر معماری، پاکسازی سطوح آجری و سنگی، بازسازی نورگیرها و مرمت درها و پنجرههای چوبی با حفظ حداکثری اصالت آنها انجام شد. الحاقات نابجا که به هویت تاریخی بنا لطمه میزدند، حذف شدند تا کالبد اصلی بنا خوانایی خود را بازیابد.
پس از اتمام مرمتهای کالبدی، مرحله crucial “احیا” یا باززندهسازی آغاز شد. با توجه به اینکه کاربری اصلی بنا دیگر موضوعیت نداشت، بهترین تصمیم، تغییر کاربری آن به یک فضای فرهنگی بود. رختشویخانه به موزه مردمشناسی زنجان تبدیل شد. این تصمیم هوشمندانه، نه تنها حیات جدیدی به کالبد بیجان بنا بخشید، بلکه زمینه را برای حفظ و معرفی فرهنگ و آداب و رسوم منطقه فراهم آورد. در فضای داخلی، با طراحی ویترینها و فضاهای نمایش متناسب با معماری بنا، اشیاء و اسناد مربوط به تاریخ و فرهنگ زنجان به نمایش گذاشته شد. به این ترتیب، بازدیدکنندگان ضمن لذت بردن از فضای معماری منحصربهفرد رختشویخانه، با تاریخ و هویت مردم این دیار نیز آشنا میشوند و بنا همچنان به ایفای نقش اجتماعی خود، این بار در قالبی جدید، ادامه میدهد.
در نهایت، پروژه مرمت رختشویخانه زنجان نمونهای موفق از یک رویکرد جامع به میراث معماری است که در آن، حفظ اصالت کالبدی با نیازهای جامعه معاصر پیوند خورده و یک بنای تاریخی از خطر فراموشی و تخریب نجات یافته و به یک مرکز فرهنگی پویا و زنده تبدیل شده است. این پروژه نشان میدهد که مرمت صرفاً یک اقدام فنی برای استحکامبخشی نیست، بلکه فرآیندی فرهنگی برای تداوم حیات و معنای یک اثر معماری در بستر زمان است.
پیشنهاد ویژه:
شما می توانید برای سفارش پایان نامه و پروپوزال و انجام پروژه های معماری در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد با ما تماس بگیرید.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.