در دل شهر زیبای شیراز بنایی تاریخی و مذهبی وجود دارد که برای ما ایرانیان مکانی مقدس محسوب می شود. این بنا جایی نیست جز حرم شاهچراغ. در این پاورپوینت به بررسی تاریخ معماری حرم شاهچراغ پرداخته ایم تا با این بنای زیبا و مهم بیشتر آشنا شوید. وب سایت و فروشگاه معماری نوین پروژه تخصصی ترین وب سایت معماری در ایران برای شما پاورپوینتی کامل تحت عنوان پاورپوینت بررسی تاریخ معماری حرم شاهچراغ در 17 اسلاید آماده و ارائه کرده است. که در ادامه به معرفی کامل این پاورپوینت معماری خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب پاورپوینت حرم شاهچراغ:
- آرامگاه سيد ميراحمدبن موسي الكاظم
- موقعیت بنا
- گنبد نيلوفري
- معرفی اجزای بنا
- تاريخچه آرامگاه احمدبن موسي(ع)
- دوره تاریخی
- الحاقات بنا
- …
حرم شاهچراغ
آرامگاه سيد ميراحمدبن موسي الكاظم
حرم شاهچراغ آرامگاه سيد ميراحمدبن موسي الكاظم (ع) برادر حضرت رضا (ع) – معروف به شاه چراغ در مركز شيراز و كنار ميداني به نام احمدي قرار دارد. گنبد نيلوفري شاه چراغ به سبك بسيار زيبايي كاشي كاري شده و از دور پيداست. اين آرامگاه در نزد شيرازي ها داراي شكوه و قداست خاصي است و به همين مناسبت هميشه زيارتگاه مؤمنين و مؤمنات بوده است. درون حرم را با به كار بردن آينه هاي ريز رنگين، به سبكي هنرمندانه، آينه كاري كرده و انواع خط هاي زيباي فارسي و عربي، تزيين كننده نماي اطراف آينه ها و كاشي ها است.
تاريخچه آرامگاه احمدبن موسي(ع)
این بنا در دوره اتابکان فارس در سده ششم هجری قمری ساخته شده است و گنبد و بارگاه آن دارای کاشی کاری های زیبایی است. در سال 745 (ه.ق) مادر شاه شيخ ابواسحاق اينجو پادشاه فارس، ملكه تاشي خاتون اقدامات نيكويي بر بارگاه آن حضرت انجام داد. اين بانوي نيكوكار، اقدام به بهسازي بارگاه كرد و در عرض 5 سال از سال 745 تا 750 (ه.ق) آرامگاهي وسيع و گنبدي بلند بر آن ساخت شد.
تاریخچه:
همچنين در جنب آرامگاه، مدرسه اي وسيع بنا كرد. او همچنين تعداد زيادي از مغازه هاي بازار نزديك حرم و ملك ميمند فارس را وقف بر اين آستان مقدس كرد. ابن بطوطه جهانگرد مراكشي كه در سال 748 (ه.ق) براي بار دوم به شيراز سفر كرده، در سفرنامه خود درباره اقدامات ملكه تاشي خاتون و توصيف آرامگاه، چنين نوشته است:
اين آرامگاه در نظر شيرازي ها احترام تمام دارد و مردم براي تبرك و توسل به زيارتش مي روند. تاشي خاتون، مادر شاه ابو اسحاق، در جوار اين بقعه بزرگ، مدرسه و زاويه اي ساخته است كه در آن به اطعام مسافران مي پردازند و عده اي از قاريان پيوسته بر سر تربت امام زاده، قرآن مي خوانند شب هاي دوشنبه، خاتون به زيارت آرامگاه مي آيد و در آن شب قضات و فقها و سادات شيراز نيز حاضر مي شوند.
بررسی تاریخ معماری حرم شاهچراغ
آرامگاه حضرت احمد بن موسی (ع)، ملقب به شاهچراغ، در شیراز، یکی از مهم‌ترین و پربازدیدترین زیارتگاه‌های ایران و سومین حرم اهل بیت در کشور است. این مجموعه که در طول تاریخ پرفراز و نشیب خود، بارها مورد توجه، بازسازی و توسعه قرار گرفته، آینه‌ای تمام‌نما از تاریخ معماری، هنر و ارادت مردم ایران به خاندان پیامبر (ص) است. بررسی تاریخ معماری این حرم، سفری در زمان است که سیر تحول سبک‌ها و شیوه‌های هنری را از دوره اتابکان فارس تا دوران معاصر به نمایش می‌گذارد.
هسته اولیه حرم، به زمان حکومت اتابکان فارس در قرن ششم هجری قمری بازمی‌گردد. در این دوره، امیر مقرب‌الدین مسعود بدرالدین، وزیر اتابک، بقعه و گنبدی بر روی مزار حضرت شاهچراغ (ع) بنا کرد. از این بنای اولیه امروزه اثری باقی نمانده است، اما این اقدام، سرآغاز شکل‌گیری مجموعه‌ای بود که در قرون بعدی به تدریج گسترش یافت.
مرحله مهم بعدی در تاریخ حرم، به دوره حکومت ملکه تاشی خاتون، مادر شاه ابواسحاق اینجو (قرن هشتم هجری)، بازمی‌گردد. او که ارادت ویژه‌ای به این آستان داشت، اقدامات عمرانی گسترده‌ای را به انجام رساند. ساخت یک بقعه باشکوه، گنبدی بلند، رواق، مدرسه و مهمانسرا و همچنین اهدای قرآنی نفیس (معروف به قرآن سی پاره) که امروزه در موزه پارس نگهداری می‌شود، از جمله خدمات او بود. این اقدامات، حرم را به یک مجموعه مذهبی-فرهنگی مهم در منطقه تبدیل کرد.
در دوره صفویه، که مذهب تشیع به عنوان مذهب رسمی کشور اعلام شد، حرم شاهچراغ نیز مورد توجه ویژه قرار گرفت. شاه اسماعیل اول دستوراتی برای بهسازی حرم صادر کرد. اما زلزله‌های مهیب شیراز در دوره‌های مختلف، به خصوص در دوره زندیه، آسیب‌های فراوانی به بناهای حرم وارد کرد. نادرشاه افشار پس از پیروزی‌هایش، تعمیرات اساسی در حرم انجام داد و قندیل طلایی بزرگی را به آن اهدا کرد.
در دوره زندیه و پس از آن در دوره قاجار، حرم بارها مرمت و بازسازی شد. گنبد کنونی حرم که در زلزله سال ۱۲۳۹ هجری قمری فرو ریخته بود، در دوره فتحعلی شاه قاجار بازسازی و با کاشی‌کاری‌های زیبا تزئین شد. توسعه صحن‌ها، ساخت ایوان‌ها و تزئینات گسترده کاشی‌کاری و آینه‌کاری که امروزه شاهد آن هستیم، عمدتاً محصول دوره‌های قاجار، پهلوی و پس از انقلاب اسلامی است.
معماری کنونی مجموعه شامل یک صحن وسیع و اصلی است که حرم در مرکز آن قرار دارد. حرم دارای یک ایوان بزرگ در شرق و رواق‌هایی در اطراف است. گنبد پیازی‌شکل و زیبای حرم با کاشی‌کاری‌های معرق به رنگ‌های لاجوردی و زرد، از دوردست در آسمان شیراز می‌درخشد. اما آنچه حرم شاهچراغ را در میان زیارتگاه‌های ایران منحصربه‌فرد می‌سازد، آینه‌کاری‌های خیره‌کننده فضای داخلی آن است. تمام سقف و دیوارهای داخل بقعه و رواق‌ها با قطعات کوچک و بزرگ آینه به اشکال هندسی مختلف پوشیده شده است. این آینه‌کاری‌ها با انعکاس نور از هزاران زاویه، فضایی رؤیایی، درخشان و روحانی ایجاد می‌کنند که تاثیر معنوی عمیقی بر زائران دارد.
مبانی نظری معماری زیارتگاهی (با تاکید بر حرم شاهچراغ)
معماری حرم شاهچراغ و دیگر زیارتگاه‌های اسلامی، برآمده از مبانی نظری و مفاهیم عمیقی است که هدفشان خلق فضایی متناسب با عبادت، زیارت و ایجاد ارتباط معنوی است.
- تقدس و مرکزیت (Sanctity and Centrality): قلب و هسته اصلی یک مجموعه زیارتگاهی، “مزار” یا “ضریح” است. این نقطه، مقدس‌ترین بخش مجموعه و مرکز معنوی آن است. تمام ساختار معماری مجموعه به گونه‌ای طراحی می‌شود که این مرکزیت را تقویت کرده و زائر را به سمت آن هدایت کند. در حرم شاهچراغ، قرارگیری بقعه در مرکز صحن، گنبد باشکوه بر فراز آن، و طراحی مسیرهای حرکتی که همگی به ضریح ختم می‌شوند، این اصل را به خوبی نشان می‌دهد.
- سلسله مراتب فضایی و حرکت از کثرت به وحدت: معماری زیارتگاهی، زائر را برای رسیدن به حضور معنوی در کنار ضریح، به صورت مرحله به مرحله آماده می‌کند. این یک سفر روحانی است که در کالبد معماری تجلی می‌یابد. زائر از فضای شلوغ و دنیوی شهر (کثرت) وارد صحن وسیع و آرام حرم می‌شود، سپس از ایوان و رواق‌ها عبور کرده و در نهایت به فضای درونی و نورانی بقعه (وحدت) می‌رسد. هر فضا، درجه‌ای از خلوص و تقدس را به همراه دارد و این سلسله مراتب، به ایجاد آمادگی روحی در زائر کمک می‌کند.
- تجلی نور و ایجاد فضای معنوی: نور، در عرفان و اندیشه اسلامی، نمادی از حقیقت الهی است. معماری حرم شاهچراغ به طور استادانه‌ای از “نور” برای خلق یک فضای غیرمادی و روحانی استفاده می‌کند. آینه‌کاری‌های بی‌نظیر داخل حرم، این مفهوم را به اوج خود می‌رسانند. آینه‌ها با تکثیر و انعکاس بی‌نهایت نور، فضا را از محدودیت‌های مادی آن خارج کرده و تصویری از “کثرت در وحدت و وحدت در کثرت” را به نمایش می‌گذارند. زائر در این فضای درخشان و بی‌انتها، خود را در محاصره نوری معنوی می‌یابد که به ایجاد حس حضور و خشوع کمک می‌کند. این استفاده نمادین از نور، یکی از قدرتمندترین ابزارهای معماری برای تاثیرگذاری بر روح و روان انسان است.
- رشد ارگانیک و تداوم تاریخی: همانطور که در تاریخچه حرم دیده شد، این مجموعه محصول یک نقشه واحد و از پیش تعیین‌شده نیست، بلکه حاصل یک فرآیند رشد ارگانیک در طول قرن‌هاست. هر دوره تاریخی، با افزودن بنایی یا مرمت بخشی، لایه‌ای جدید به کالبد و تاریخ این مجموعه اضافه کرده است. این لایه‌های متعدد، که هرکدام سبک هنری و معماری دوره خود را نمایندگی می‌کنند (از ایلخانی و تیموری تا زند و قاجار)، حرم را به یک سند زنده تاریخی تبدیل کرده‌اند. این تداوم، نشان‌دهنده جریان پیوسته ارادت و توجه به این مکان مقدس در طول تاریخ ایران است.
- هنر در خدمت معنا: تزئینات در معماری اسلامی، به ویژه در اماکن متبرکه، صرفاً جنبه زیبایی ندارند، بلکه حامل پیام‌ها و مفاهیم معنوی هستند. کاشی‌کاری‌های معرق با نقوش اسلیمی و ختایی، نمادی از باغ‌های بهشتی و تجلی نظم الهی در خلقت هستند. کتیبه‌های قرآنی که با خطوط زیبای ثلث و نسخ نوشته شده‌اند، کلام وحی را در برابر دیدگان زائر قرار می‌دهają. آینه‌کاری نیز، همانطور که ذکر شد، تجسمی از نور الهی است. در این معماری، هنر ابزاری برای تعالی بخشیدن به فضا و ارتقاء تجربه معنوی زائر است.
پیشنهاد ویژه:
شما می توانید برای سفارش پایان نامه و پروپوزال و انجام پروژه های معماری در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد با ما تماس بگیرید.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.