مجموعه آرامگاهی بایزید بسطامی یکی از بناهای قدیمی و تاریخی در ایران می باشد که در شهر شاهرود سمنان قرار دارد. این بنای تاریخی مربوط به دوره سلجوقی می باشد که از همین دوره تا دوران قاجاریه دچار تحولات و تغییرات شده است. وب سایت و فروشگاه معماری نوین پروژه تخصصی ترین وب سایت معماری در ایران برای شما پاورپوینتی کامل تحت عنوان پاورپوینت مجموعه آرامگاهی بایزید بسطامی (بسطام ) در 51 اسلاید برای شما آماده و ارائه کرده است. شما در این پاورپوینت با معرفی کامل این بنا آشنا خواهید شد. در ادامه به معرفی کامل این پاورپوینت معماری خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب پاورپوینت مجموعه آرامگاهی بایزید بسطامی:
- مقدمه
- موقعیت قرارگیری
- دوره تاریخی ساخت بنا
- بقعه متبركه امام زاده محمدبن جعفر صادق (ع)
- آرامگاه بايزيد بسطامي
- صومعه بايزيد
- مسجد بايزيد و ايوان الجايتو
- آرامگاه غازان
- مسجد و منار سلجوقي
- مسجد جامع و برج كاشانه
- مدرسه شاهرخيه
- مسجد شاهزاده افغان
- شرح حالی مختصر از بایزید بسطامی
- تصاویری از مجموعه آرامگاهی بایزید بسطامی
- منابع
آرامگاه بایزید بسطامی
خلاصه ای از پاورپوینت مجموعه آرامگاهی بایزید بسطامی:
خانقاه بایزید:
به فاصله چند متر در سمت غربی مرقد، سه اتاق کوچک متصل به هم با سقف های کوتاه مشاهده می شود. در یکی از این اتاق ها، محراب گچبری زیبایی قرار دارد. دیوار و سقف خانقاه دارای گچبری بسیار زیبا و شامل عباراتی که با مهارتی کامل اجرا شده است. رو به روی محراب، دریچه کوچکی قرار دارد که در دوره اخیر جهت روشنایی باز کرده اند.
در بالای این دریچه، کتیبه ای با این عبارت دیده می شود: «عمل محمد بن حسین بن ابیطالب المهندس بناء الدامغانی و اخواه حاجی غفرالله و الوالدیه و المومنین و المومنات». نامبرده ظاهراً متصدی عملیات ساختمانی زیارتگاه و سایر ابنیه بوده است. بر بالای در ورودی به اتاق دوم نیز این کتیبه خوانده می شود: «امر بعماره هذه الصومعه الشریفه المبارکه الکریم افخم الکفات … فی سنه اثنی و سبعمائه»
خانقاه بایزید
مسجد دوره قاجاریه:
این مسجد، بین بقعه امامزاده محمد و مسجد سلجوقی قرار دارد و از ظواهر امر پیداست به صورت حیاط بسیار کوچک بوده، که در زمان قاجاریه پوشیده شده است. تاریخ ساخت آن مشخص نیست؛ لکن طبق کتیبه موجود، درسال 1242 هـ.ق، تعمیراتی در آن صورت گرفته است.
در ضلع جنوبی مسجد، سه در کنده کاری شده جالب دیده می شود که رابط بین این قسمت و مسجد سلجوقی است. برگرداگرد دیوار مسجد، آیاتی از قرآن گچبری شده است. ضلع غربی مسجد، به واسطه یک محوطه مربع کوچک، به مسجد زنانه ایلخانی مربوط می شود. این مسجد، دو راه به بیرون دارد؛ یکی به کوچه پشت مسجد و دیگری به رواق حرم امامزاده محمد.
منار بسطام
مجموعه آرامگاهی بایزید بسطامی
مجموعه بایزید بسطامی در شهر بسطام، در نزدیکی شاهرود، یکی از مهمترین و پیچیدهترین مجموعههای آرامگاهی ایران است. این مکان نه تنها به دلیل وجود مزار “سلطان العارفین”، بایزید بسطامی، یکی از بزرگترین عرفای تاریخ اسلام، اهمیت دارد، بلکه به عنوان یک موزه زنده از تاریخ معماری و هنر اسلامی ایران در دورههای مختلف، از سلجوقی تا قاجار، شناخته میشود. این مجموعه که در طول قرنها به تدریج شکل گرفته، لایههای مختلف تاریخی، فرهنگی و معنوی را در خود جای داده و کالبد آن، بازتابی از تحولات فکری و هنری در ایران است.
بایزید بسطامی (قرن سوم هجری) یکی از پیشگامان عرفان خراسانی بود که تاثیر عمیقی بر نسلهای بعدی صوفیان گذاشت. پس از وفات او، مزارش به تدریج به یک مرکز زیارتی مهم تبدیل شد. ارادت پادشاهان و حکمرانان مختلف به این عارف بزرگ، باعث شد تا هر یک در دورهای، بنایی به این مجموعه اضافه یا بخشهایی از آن را مرمت و تزئین کنند. به همین دلیل، مجموعه کنونی، حاصل الحاقات متعدد و ساختوسازهای پیدرپی در طول بیش از هزار سال است.
این مجموعه از عناصر معماری متعددی تشکیل شده که هر کدام متعلق به یک دوره تاریخی خاص هستند:
- آرامگاه بایزید: بخش اصلی و هسته اولیه مجموعه، آرامگاه خود بایزید است. این مقبره، برخلاف بسیاری از آرامگاههای باشکوه، بسیار ساده و بیپیرایه است. یک پنجره مشبک فلزی، سنگ مزار مرمرین او را که در گوشهای از صحن قرار دارد، مشخص میکند. این سادگی، با شخصیت و منش زاهدانه خود بایزید که از تجملات دنیوی پرهیز میکرد، همخوانی کامل دارد.
- مسجد بایزید: در کنار آرامگاه، دو مسجد کوچک قرار دارد. مسجد اول، که احتمالاً از قرون اولیه اسلامی است، دارای گچبریهای ساده و محرابی زیباست. مسجد دوم، که به دوره سلجوقی منسوب است، دارای محرابی با گچبریهای بسیار نفیس و پیچیده است که از شاهکارهای هنر این دوره محسوب میشود.
- برج آرامگاهی غازان خان: در جنوب صحن، یک برج آجری با گنبد مخروطی قرار دارد که به دستور غازان خان، پادشاه ایلخانی، در سال ۷۰۲ هجری قمری ساخته شده است. این برج که به عنوان آرامگاه غازان خان در نظر گرفته شده بود (هرچند او در تبریز دفن شد)، نمونهای برجسته از معماری دوره ایلخانی با آجرکاریهای استادانه و تناسبات زیباست.
- ایوان و خانقاه: ایوان بلند و باشکوه ورودی مجموعه، که در ضلع غربی قرار دارد، به دوره ایلخانی تعلق دارد و با کاشیکاریهای معرق تزئین شده است. این ایوان به یک خانقاه (محل زندگی و عبادت دراویش) متصل است که نشاندهنده کاربری این مجموعه به عنوان یک مرکز فعال صوفیگری در گذشته است.
- مناره سلجوقی: در کنار مسجد سلجوقی، یک مناره آجری زیبا از همان دوره قرار دارد که با نقوش هندسی آجری تزئین شده و به مجموعه، شخصیتی عمودی و شاخص بخشیده است.
- مدرسه شاهرخیه: در ضلع شرقی مجموعه، مدرسهای از دوره تیموری (شاهرخ تیموری) قرار دارد که نشاندهنده اهمیت آموزشی و فرهنگی این مرکز در آن دوران است.
این تنوع بناها از دورههای مختلف (سلجوقی، ایلخانی، تیموری، قاجار) باعث شده تا مجموعه بایزید بسطامی به یک دایرةالمعارف عینی از سبکشناسی معماری اسلامی ایران تبدیل شود.
مبانی نظری معماری و شکلگیری مجموعه
شکلگیری و توسعه این مجموعه بر پایه مبانی نظری و مفاهیم فرهنگی-مذهبی عمیقی استوار است که درک آنها برای تحلیل معماری آن ضروری است.
- تقدس مکان (Sacred Space): هسته اصلی شکلگیری مجموعه، “مکان مقدس” یا آرامگاه یک شخصیت معنوی است. در تفکر اسلامی و عرفانی، مزار اولیاء و عرفا به عنوان “قطب” یا مرکزی معنوی تلقی میشود که برکت و انرژی معنوی از آن ساطع میگردد. معماری در اینجا در خدمت تعریف و تاکید بر این مکان مقدس است. تمام بناهای دیگر (مسجد، خانقاه، مدرسه) مانند حلقههایی در اطراف این مرکز معنوی شکل گرفتهاند و به نوعی به آن وابسته هستند.
- رشد ارگانیک و لایهلایه: برخلاف بسیاری از بناها که در یک دوره و بر اساس یک نقشه از پیش تعیینشده ساخته میشوند، مجموعه بایزید حاصل یک فرآیند رشد ارگانیک و تدریجی است. هر حاکم یا امیری با افزودن یک بنا، لایهای جدید به تاریخ و کالبد این مجموعه اضافه کرده است. این رشد لایهلایه، بازتابی از تداوم حیات معنوی و اجتماعی این مکان در طول تاریخ است. معماری در اینجا نه یک عمل خلق آنی، بلکه یک “فرآیند” مستمر است.
- تجلی عرفان در معماری: اگرچه آرامگاه خود بایزید ساده است، اما روح عرفان در کلیت مجموعه قابل ردیابی است. خانقاه به عنوان فضای ریاضت و سلوک، مسجد به عنوان محل عبادت جمعی، و مدرسه به عنوان مکان تعلیم، همگی ابعاد مختلف زندگی یک سالک صوفی را نمایندگی میکنند. سادگی و بیپیرایگی در کنار تزئینات پیچیده هندسی و اسلیمی، میتواند نمادی از دوگانگی “وحدت در کثرت و کثرت در وحدت” در عرفان باشد. تزئینات هندسی، که از تکرار یک الگوی ساده به یک کلیت پیچیده میرسند، بازتابی از نظم الهی حاکم بر جهان هستی است.
- نقش “وقف” در معماری: بسیاری از توسعهها و الحاقات در مجموعههای مذهبی ایران، از طریق سنت “وقف” صورت گرفته است. حاکمان و ثروتمندان با وقف درآمد املاک خود، هزینههای ساخت، نگهداری و اداره این مجموعهها را تامین میکردند. این سازوکار اقتصادی-اجتماعی، عامل اصلی تداوم و توسعه بناهایی مانند مجموعه بایزید در طول قرنها بوده است. بنابراین، کالبد معماری این مجموعه، سندی از تاریخ اقتصادی و اجتماعی منطقه نیز محسوب میشود.
- معماری به مثابه یادمان (Memorial Architecture): برج آرامگاهی غازان خان و دیگر مقابر موجود در مجموعه، تجلی رویکرد یادمانی در معماری اسلامی هستند. ساخت مقابر باشکوه برای پادشاهان و بزرگان، راهی برای جاودانه ساختن نام و یاد آنها و همچنین نمایش قدرت و تقوایشان بود. این بناها، به خصوص برجهای آرامگاهی که در دوره سلجوقی و ایلخانی رواج یافتند، نمادهایی شهری بودند که از دوردست دیده میشدند و اهمیت آن مکان را یادآور میشدند.
پیشنهاد ویژه:
شما می توانید برای سفارش پایان نامه و پروپوزال و انجام پروژه های معماری در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد با ما تماس بگیرید.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.