دانلود پروژه طراحی درمانگاه

طبقه اول که راه دسترسی آن از  راه پله ی که در طبقه همکف طراحی شده است صورت می گیرد مربوط به بخش اداری درمانگاه می باشد شامل اتاق های ریاست جلسات و همچنین بایگانی و حسابداری است. از فضاهای مهم دیگر در درمانگاه بخش بستری است که بنا به ویژگی های آن و محلی برای استراحت بیماران است باید در فضایی آرام و به دور از دسترس عموم باشد.

بخش بستری فضاهایی همچون اتاق های استراحت انبارها و بخش پرستاری را شامل می شود و در انتها بخش غذاخوری و تاسیسات بسته به نام طراحی باید دارای  مسیر مناسب و همچنین دسترسی آسان به آن صورت گیرد.

پروژه طراحی درمانگاه

درمانگاه یا کلینیک، یکی از مهم‌ترین فضاهای خدماتی در هر جامعه‌ای است که به طور مستقیم با سلامت جسمی و روانی افراد در ارتباط است. طراحی یک درمانگاه، فراتر از چیدمان چند اتاق پزشک و یک سالن انتظار است؛ این فرآیند نیازمند درک عمیق از نیازهای بیماران، کارکنان، و همچنین رعایت دقیق استانداردها و ضوابط بهداشتی است. یک پروژه معماری درمانگاه باید بتواند فضایی کارآمد، آرامش‌بخش، و شفابخش خلق کند که استرس بیماران را کاهش داده و به بهبود فرآیندهای درمانی کمک کند.

هدف اصلی یک درمانگاه، ارائه خدمات بهداشتی و درمانی سرپایی است. بسته به اندازه و تخصص، یک درمانگاه می‌تواند عمومی یا تخصصی (مانند درمانگاه قلب، پوست، یا دندانپزشکی) باشد. با این حال، یک برنامه فیزیکی پایه برای یک درمانگاه عمومی معمولاً شامل فضاهای زیر است:

1. حوزه ورودی و پذیرش: این بخش اولین نقطه تماس بیمار با محیط درمانگاه است و باید فضایی باز، خوانا و آرامش‌بخش باشد. شامل پیشخوان پذیرش، بایگانی مدارک پزشکی، و فضای کافی برای انتظار اولیه است. دسترسی آسان به این بخش برای افراد کم‌توان (ویلچر) ضروری است.
2. فضای انتظار: این فضا باید راحت، دلباز و دارای نور طبیعی کافی باشد. طراحی فضای انتظار نقش مهمی در کاهش اضطراب بیماران دارد. استفاده از رنگ‌های آرامش‌بخش، مبلمان راحت، و امکاناتی مانند تلویزیون، مجله یا فضای بازی کوچک برای کودکان می‌تواند بسیار موثر باشد. بهتر است فضاهای انتظار به بخش‌های کوچکتر و خصوصی‌تر تقسیم شوند تا از ازدحام جلوگیری شود.
3. حوزه تشخیصی و درمانی: این بخش قلب درمانگاه است و شامل اتاق‌های معاینه پزشک، اتاق‌های تزریقات و پانسمان، اتاق نمونه‌گیری (آزمایشگاه)، و بخش‌های تخصصی مانند رادیولوژی (در صورت وجود) می‌شود.
   • اتاق معاینه: باید دارای حریم خصوصی کامل، نور مناسب برای معاینه، و فضای کافی برای پزشک، بیمار، و یک همراه باشد. چیدمان آن باید به گونه‌ای باشد که پزشک به راحتی به تجهیزات و میز خود دسترسی داشته باشد.
   • ایستگاه پرستاری: باید در یک موقعیت مرکزی قرار گیرد تا به اتاق‌های مختلف دسترسی و نظارت کافی داشته باشد.
4. حوزه خدماتی و پشتیبانی: این بخش شامل سرویس‌های بهداشتی (تفکیک‌شده برای بیماران و کارکنان، و مجهز برای معلولین)، آبدارخانه، اتاق نظافت (تی‌شوی‌خانه)، و انبار تجهیزات پزشکی و دارو است. رعایت بهداشت در این فضاها از اهمیت بالایی برخوردار است.
5. حوزه اداری: شامل اتاق مدیریت، اتاق استراحت کارکنان، و اتاق جلسات است. این بخش باید از حوزه درمانی جدا باشد تا آرامش بیماران حفظ شود.

یکی از مهم‌ترین ملاحظات در طراحی درمانگاه، سیرکولاسیون و تفکیک مسیرهای حرکتی است. مسیر حرکت بیماران باید کوتاه، مستقیم و واضح باشد تا از سردرگمی آنها جلوگیری شود. مسیر حرکت کارکنان (پزشکان و پرستاران) می‌تواند جداگانه طراحی شود تا کارایی و سرعت عمل آنها افزایش یابد. همچنین، مسیر انتقال نمونه‌های آزمایشگاهی یا زباله‌های عفونی باید کاملاً از مسیرهای عمومی جدا باشد.

مبانی نظری پروژه طراحی درمانگاه

طراحی فضاهای درمانی مدرن بر پایه رویکردها و مبانی نظری مشخصی استوار است که بر تاثیر محیط بر فرآیند بهبودی تاکید دارند.

1. معماری مبتنی بر شواهد (Evidence-Based Design – EBD):

این رویکرد یکی از مهم‌ترین مبانی نظری در طراحی فضاهای درمانی است. EBD بر این اصل استوار است که تصمیمات طراحی باید بر اساس تحقیقات علمی معتبر در مورد تاثیر محیط فیزیکی بر سلامت بیماران و کارایی کارکنان گرفته شود. به عنوان مثال، تحقیقات متعدد نشان داده‌اند که دسترسی به نور طبیعی و دید به منظره طبیعت می‌تواند استرس بیماران را کاهش دهد، نیاز به داروهای مسکن را کم کند و دوره بهبودی را تسریع بخشد. بنابراین، در طراحی درمانگاه، حداکثر استفاده از پنجره‌های بزرگ، ایجاد حیاط‌های داخلی (Patio) یا حتی استفاده از تصاویر طبیعت می‌تواند یک تصمیم طراحی مبتنی بر شواهد باشد.

1. طراحی بیمار-محور (Patient-Centered Design):

این رویکرد، بیمار و خانواده او را در مرکز فرآیند طراحی قرار می‌دهد. هدف، خلق فضایی است که به نیازهای روحی و جسمی بیمار احترام بگذارد. این امر شامل مواردی مانند ایجاد حریم خصوصی کافی، کنترل بیمار بر محیط خود (مانند کنترل نور و دما)، فراهم کردن اطلاعات واضح و راهنمایی آسان در فضا (Wayfinding)، و طراحی فضاهایی برای حضور و آسایش همراهان بیمار می‌شود. معماری بیمار-محور به دنبال کاهش حس بیگانگی و ترس در محیط درمانی است.

1. روانشناسی محیطی و طراحی شفابخش (Environmental Psychology & Healing Environments): این نظریه به بررسی تاثیر متقابل انسان و محیط فیزیکی می‌پردازد. در زمینه درمانگاه، این به معنای استفاده آگاهانه از عناصر معماری برای ایجاد یک محیط مثبت و شفابخش است.
   • رنگ: استفاده از رنگ‌های آرامش‌بخش مانند سبز و آبی در فضاهای انتظار و رنگ‌های انرژی‌بخش و تمیز مانند سفید در فضاهای درمانی.
   • نور: تاکید بر نور طبیعی به دلیل اثرات مثبت بیولوژیکی و روانی آن، و استفاده از نور مصنوعی با دمای رنگ مناسب.
   • صدا: کنترل آلودگی صوتی از طریق استفاده از مصالح جاذب صدا و طراحی فضاهایی که از همهمه و شلوغی به دور باشند.
   • طبیعت (Biophilia): فرضیه بیوفیلیا معتقد است که انسان به طور ذاتی تمایل به ارتباط با طبیعت دارد. وارد کردن عناصر طبیعی به فضای درمانگاه، از طریق گیاهان آپارتمانی، باغچه‌های کوچک، یا حتی استفاده از مواد طبیعی مانند چوب، می‌تواند به شدت در کاهش استرس و ایجاد حس آرامش موثر باشد.
2. کنترل عفونت و ایمنی (Infection Control & Safety):

این یک اصل بنیادین و غیرقابل چشم‌پوشی در طراحی فضاهای درمانی است. انتخاب مصالح مناسب برای کف، دیوار و سطوح که غیرمتخلخل، قابل شستشو و مقاوم در برابر مواد ضدعفونی‌کننده باشند، از اهمیت بالایی برخوردار است. طراحی سیستم تهویه مطبوع مناسب (HVAC) برای جلوگیری از انتشار عوامل بیماری‌زا، تفکیک فضاهای تمیز و آلوده، و طراحی صحیح سرویس‌های بهداشتی و اتاق نظافت، همگی از اجزای این اصل هستند.

1. طراحی جهانی (Universal Design):

درمانگاه باید برای همه افراد، صرف نظر از سن، توانایی یا معلولیت، قابل دسترس و استفاده باشد. این شامل طراحی ورودی‌های بدون پله (رمپ)، راهروهای عریض، درهای با اندازه مناسب، سرویس‌های بهداشتی مجهز برای معلولین، و استفاده از علائم راهنمای واضح و خوانا با کنتراست رنگی مناسب است.