پاورپوینت مقایسه شهر سازی اصفهان در دوره صفوی با شهر آمستردام در 94 اسلاید به برسی دوتا از شهر های مهم در کشور های نورد نظر خود پرداخته است و در وب سایت معماری نوین پروژه موجود می باشد. هسته‌ي اوليه‌ي شهر كنوني اصفهان، دو سكونت‌گاه كوچك به نام‌هاي جي و يهوديه بوده است. موقعيت مناسب جغرافيايي شامل وجود يك رودخانه‌ي دائمي، آب و هواي مناسب، خاك حاصل‌خيز براي فعاليت‌هاي كشاورزي در جلگه‌ي رودخانه‌ي زاينده‌رود، عوامل مؤثري در استقرار اين سكونت‌گاه‌ها بوده است. فروشگاه معماری نوین پروژه تخصصی ترین وب سایت معماری ارائه دهنده پروژه معماری تمامی دروس دانشگاهی و پایان نامه های معماری در ایران می باشد.
فهرست مطالب
- مکتب اصفهان در شهر سازی
- بررسي روند تحول استخوان‌بندي اصلي شهر اصفهان
- موقعيت استخوان‌بندي در شهر
- دوره‌ي سلجوقيان تا صفويه
- شكل‌گيري شالودة شهري در دوران صفويه
- شكل‌گيري شالودة شهري در دوران صفويه
- دروازه‌ها
- زاينده‌رود
- نظم گياه
- تقسيم‌بندي شالودة شهر اصفهان
- اصل سلسله مراتب
- نتیجه گیری
- آمستردام و تولد دوبارۀ شهرسازی
- دوره های نخستین قرن نوزدهم
- هاسمان
- خیابانهای بی انتها
- آمستردام
پاورپوینت مقایسه شهر سازی اصفهان در دوره صفوی با شهر آمستردام
متن پاورپوینت مقایسه شهر سازی اصفهان در دوره صفوی با شهر آمستردام
عناصر اصلي شهر بر روي محور اصلي يا ستون فقرات شهر (محور شمالي- جنوبي) قرار گرفته‌اند. اين محور همان راه ابريشم و ادويه بوده و از وسط شهر مي‌گذرد، از اين رو استخوان‌بندي اصلي در مركز ثقل شهر واقع است. اطراف اين محور اصلي را فضاهاي مسكوني احاطه مي‌كنند. موقعيت اين هسته‌ي مركزي از استخوان‌بندي اصلي شهر در محل تلاقي دو راه اصلي شهر، شمال شرقي به جنوب‌غربي و جنوب‌شرقي به شمال غربي است.
دوره‌ي سلجوقيان تا صفويه
در دوره‌ي سلجوقيان و به ويژه در زمان سلطان ملكشاه و آلب‌ارسلان اصفهان به عنوان پايتخت گسترش و توسعه‌اي مداوم و هر روزه داشت. تحولات انجام شده در اين دوره عبارت بودند از:
- شكل‌گيري ميدان عتيق (كهنه) در محل تلاقي دو محور اصلي ارتباطي، به عنوان فضاي باز شهري و الگويي مناسب در تركيب سه عملكرد حكومتي، مذهبي، تجاري.
- ايجاد دسترسي بين عناصر اصلي استخوان‌بندي شهر از طريق ميدان كهنه و راسته‌ي بازار.
- احداث حصاري ديگر با وسعت بيشتر به دور شهر اصفهان.
پاورپوینت مقایسه شهر سازی اصفهان در دوره صفوی با شهر آمستردام
ويژگي‌هاي كاركردي
سه كاركرد حكومت، مذهب و تجارت، در استخوان‌بندي اصلي شهر و شبكه‌ي ارتباطي اصلي، قابل ذكر است. اگر چه هر يك حوزه‌اي مجزا دارند، مجاورت و تمركز آنها قابل توجه است. فضاي باز وسيع ميدان كهنه كه در ابتدا به عنوان مكاني براي اسب‌دواني و چوگان و دادو‌ستد مورد استفاده بوده است، در اين دوران به عنوان فضايي مشترك بين عملكرد حكومت و مذهب جهت انجام تشريفات مذهبي و يا گرد‌هم‌آيي‌هاي مختلف استفاده شده و الگوي مناسبي را در تركيب كاركردهاي ستون فقرات مطرح مي‌كند.
عوامل مؤثر در شكل‌گيري شالودة شهري اصفهان
انطباق تركيب كالبدي- فضايي تشكيل دهندة شالودة شهري اصفهان با نظمهاي پنجگانه كه در مبحث مكتب شهرسازي اصفهان به آنها اشاره شد، به ترتيب زير بوده است:
- تغيير مركز شهر از ميدان كهنه به ميدان نقش‌جهان كه بناهاي اصلي شهر را نيز در مجاورت خود گرد مي‌آورد، تغيير جهت شالودة شهري را از جهت قبله به «رون» اصفهان سبب مي‌شود.
- در واقع ميدان نقش جهان در جهتي مناسب از نظر اقليم و جريانهاي هوا قرار مي‌گيرد و به تبع خود، شالودة جديد شهري را كه در پيرامونش قرار مي‌گيرد و بافتي منظم و هندسي دارد، در جهت «رون» اصفهان مي‌نشاند. به عبارتي نظم هوا نقشي مهم در جهت‌يابي شالودة جديد آنها مي‌كند.
پاورپوینت مقایسه شهر سازی اصفهان در دوره صفوی با شهر آمستردام
اصول شهر سازی اصفهان
- 1.اصل سلسله مراتب
- 2.اصل تمرکز
- 3.اصل عدم تمرکز
- 4.اصل تجمع
- 5.اصل قلمرو
- 6. اصل وحدت
- 7. اصل سادگی و پیچیدگی
- 8.اصل توازن تناسب
نتیجه گیری
صاحب‌نظران نوگرا در اين كه شاه عباس در سال 98-1597/1006، پايتخت صفويه را از قزوين به ميدان نقش‌جهان انتقال داد هم عقيده‌اند. وقتي در منابع ايراني و اروپايي، بررسي دقيقي حاكي از عدم درستي اين اتفاق نظر وجود دارد، پس براي شناخت كامل عملكرد شاه عباس به فرضيه‌اي جديد نياز است. اين فرضيه در تبديل اصفهان از يك مركز شهري به پايتخت حكومتي، دو مرحله را مفروض مي‌دارد و نشان مي‌دهد انگيزه‌هاي شاه عباس فقط در پرتو اصلاحات اقتصادي و سياسي كه او خود متعهد شده بود قابل درك و شناخت است.
پاورپوینت مقایسه شهر سازی اصفهان در دوره صفوی با شهر آمستردام
آمستردام و تولد دوبارۀ شهرسازی
برای درک وضعیت شهرسازی بین سال های 1800 و 1850 لندن را به عنوان مثال انتخاب کردیم و از چگونگی گسترش شهرسازی در این شهر صحبت داشتیم. مثال دوم ما پاریس بود که وضعیت شهرسازی را بین سال های 1850 و 1870 روشن دارد. در این بخش از آمستردام صحبت خواهیم داشت تا چگونگی پیشرفت شهرسازی بین 1900 و دهۀ سوم قرن حاضر روشن شود.
پاورپوینت مقایسه شهر سازی اصفهان در دوره صفوی با شهر آمستردام
آمستردام
خانه برای سکونت این کارگران در نزدیکی بندر و کارخانجات وجود نداشت. این ناحیه بتدریج تا حدود آمستردام جنوبی که « برلاگ » نقشۀ آن را به سال 1915 تهیه کرده بود گسترش می یافت. مناظر طبیعی و پارک های شهر : بر طبق این نقشه نواحی روستائی گرد شهر دست نخورده باقی می ماند . باغ های اطراف شهر و مناظر طبیعی در کنار رودخانۀ « آمستل » در قست جنوبی شهر نیز برجای می ماند. در جنوب غربی شهر پارک های بزرگ که نقشۀ آن ها بادقت فراوان تهیه شده بود احداث گشت و یکی از این پارک ها موسوم به آمستردام « بش » مساحتی در حدود 865 هکتار داشت.
دانلود پاورپوینت مقایسه شهرسازی اصفهان در دوره صفوی با شهر آمستردام
اصفهان در دوران شاه عباس اول و آمستردام در عصر طلایی هلند، دو کلان‌شهر برجسته و پررونق در قرن هفدهم میلادی بودند. هر دو شهر در این دوره به اوج قدرت اقتصادی، فرهنگی و سیاسی خود رسیدند و دستخوش پروژه‌های عظیم شهرسازی شدند که ساختار فیزیکی آنها را برای قرن‌ها شکل داد. با این حال، مقایسه این دو شهر، تقابل دو جهان‌بینی، دو ساختار قدرت و دو الگوی کاملاً متفاوت از توسعه شهری را آشکار می‌سازد: شهرسازی متمرکز، نمادین و نمایشگر قدرت در اصفهان در مقابل شهرسازی ارگانیک، عمل‌گرا و مبتنی بر تجارت در آمستردام.
مبانی نظری: شهرسازی به مثابه بازتاب ساختار قدرت و اقتصاد
تحلیل و مقایسه این دو شهر بر این مبنای نظری استوار است که “شکل شهر، بازتابی از ساختار قدرت سیاسی و نظام اقتصادی حاکم بر جامعه است.”
- شهرسازی استبدادی و متمرکز (Autocratic & Centralized Urbanism): در جوامعی با ساختار قدرت متمرکز و استبدادی، شهرسازی به ابزاری برای نمایش و تثبیت قدرت حاکم تبدیل می‌شود.
- طراحی بالا به پایین (Top-Down Design): پروژه‌های شهری توسط یک حاکم قدرتمند (مانند شاه عباس) طراحی و به جامعه تحمیل می‌شود.
- تأکید بر عناصر نمادین و یادمانی: فضاهای شهری اصلی (مانند میدان نقش جهان) با هدف ایجاد حس شکوه و هیبت و به عنوان صحنه‌ای برای نمایش قدرت سیاسی و مذهبی طراحی می‌شوند.
- سلسله مراتب فضایی: ساختار شهر بازتابی از سلسله مراتب اجتماعی است. کاخ‌های سلطنتی و بناهای حکومتی در قلب شهر و در مهم‌ترین موقعیت قرار می‌گیرند.
- اقتصاد مبتنی بر دربار و زمین: اقتصاد شهر به شدت به دربار، تولیدات صنایع دستی تحت حمایت حکومت و مالیات‌های کشاورزی وابسته است.
- شهرسازی بورژوایی و سوداگرانه (Bourgeois & Mercantile Urbanism): در جوامعی که قدرت در دست طبقه بازرگان و سوداگر (بورژوازی) است، شهرسازی از منطق اقتصادی و نیازهای تجاری تبعیت می‌کند.
- توسعه پایین به بالا (Bottom-Up Growth): شهر به صورت تدریجی و ارگانیک، بر اساس تصمیمات فردی بازرگانان و نیازهای بازار رشد می‌کند، هرچند ممکن است توسط یک شورای شهر (متشکل از همان بازرگانان) قوانینی بر آن حاکم شود.
- تأکید بر عملکرد و کارایی: فضاهای شهری اصلی (مانند کانال‌ها و اسکله‌ها) برای تسهیل تجارت، حمل‌ونقل و انبارداری کالا طراحی می‌شوند.
- اولویت با فضای خصوصی: خانه-مغازه‌های بازرگانان (که هم محل زندگی و هم محل کار بودند) عنصر اصلی شکل‌دهنده به شهر هستند.
- اقتصاد مبتنی بر تجارت و سرمایه‌داری: شکل شهر، بازتابی از یک اقتصاد پویا، جهانی و مبتنی بر سرمایه‌داری تجاری است.
مقایسه ساختاری اصفهان و آمستردام
| ویژگی | اصفهان صفوی | آمستردام عصر طلایی |
| نیروی محرکه توسعه | اراده و قدرت متمرکز شاه عباس اول | رشد اقتصادی و قدرت طبقه بازرگان (بورژوازی) |
| عنصر ساختاری اصلی | میدان نقش جهان؛ یک فضای عمومی عظیم و نمادین برای نمایش قدرت سیاسی، مذهبی و اقتصادی دربار. | شبکه کانال‌ها؛ یک زیرساخت عملکردی برای حمل‌ونقل کالا، توسعه شهری و مدیریت آب. |
| قلب شهر | مجموعه دولت‌خانه صفوی (عالی‌قاپو)؛ مرکز قدرت سیاسی در یک سوی میدان. | بندر و انبارها؛ مرکز فعالیت اقتصادی و نبض تپنده شهر. |
| خیابان اصلی | چهارباغ؛ یک خیابان-باغ تشریفاتی و تفرجگاهی برای دربار و اشراف، با کارکردی نمادین. | کانال‌ها (مانند Herengracht)؛ “خیابانهای آبی” که شریان‌های اصلی تجاری و مسکونی بودند. |
| واحد اصلی معماری | بناهای عمومی یادمانی (مسجد، کاخ، سردر بازار) که میدان را تعریف می‌کنند. | خانه-مغازه بازرگانان؛ واحدهای باریک و بلند در کنار کانال‌ها که هم محل سکونت و هم محل کار بودند. |
| الگوی رشد | از پیش طراحی‌شده و برنامه‌ریزی‌شده؛ ایجاد یک مرکز جدید شهری (میدان و چهارباغ) و اتصال آن به شهر قدیم. | ارگانیک و تدریجی؛ توسعه شهر به صورت حلقه‌های متحدالمرکز از کانال‌ها به دور هسته قرون وسطایی. |
| جهان‌بینی حاکم | درون‌گرا و متمرکز بر ملک و زمین؛ شهر به عنوان مرکز یک امپراتوری زمینی. | برون‌گرا و متمرکز بر دریا و تجارت؛ شهر به عنوان یک گره کلیدی در شبکه تجارت جهانی. |
| نماد قدرت | کاخ عالی‌قاپو و مسجد شیخ لطف‌الله؛ نمادهای قدرت سیاسی و مذهبی شاه. | تالار شهر (Royal Palace امروزی)؛ نماد قدرت شورای شهر و ثروت بازرگانان، نه یک پادشاه. |
تحلیل تفصیلی
اصفهان: شاه عباس با انتقال پایتخت به اصفهان، یک پروژه عظیم شهرسازی را برای تبدیل آن به ویترین امپراتوری خود آغاز کرد. او با خلق میدان نقش جهان، فضایی بی‌نظیر آفرید که چهار عنصر اصلی قدرت جامعه صفوی را در چهار سوی خود گردهم آورد: دین (مسجد جامع عباسی)، مذهب خاص دربار (مسجد شیخ لطف‌الله)، اقتصاد (سردر بازار قیصریه) و حکومت (کاخ عالی‌قاپو). این میدان، صحنه‌ای برای رژه‌های نظامی، بازی چوگان و مراسم رسمی بود؛ فضایی برای “دیده شدن” قدرت. خیابان چهارباغ نیز نه یک شریان تجاری، بلکه یک تفرجگاه سلطنتی بود که قدرت شاه را در قالب رام کردن طبیعت و خلق یک بهشت زمینی به نمایش می‌گذاشت.
آمستردام: توسعه آمستردام توسط نیازهای عملی هدایت می‌شد. با افزایش ثروت ناشی از تجارت دریایی، شهر نیاز به گسترش داشت. شورای شهر (متشکل از بازرگانان ثروتمند) طرح توسعه حلقوی کانال‌ها را تصویب کرد. این کانال‌ها هم به عنوان مسیر حمل‌ونقل کالا به انبارها و خانه‌ها عمل می‌کردند و هم زمین‌های جدیدی برای ساخت‌وساز ایجاد می‌نمودند. شکل باریک و بلند خانه‌ها نیز یک دلیل اقتصادی داشت: مالیات بر اساس عرض خانه در کنار کانال محاسبه می‌شد. بنابراین، شهرسازی آمستردام نه یک بیانیه نمادین، بلکه یک راه حل مهندسی و اقتصادی برای چالش‌های یک شهر تجاری در حال رشد بود.
نتیجه‌گیری
اصفهان صفوی و آمستردام قرن هفدهم، دو پاسخ متفاوت به مفهوم “شهر آرمانی” هستند. آرمان‌شهر اصفهان، یک آرمان‌شهر سیاسی-مذهبی است که در آن، تمام عناصر شهری در خدمت نمایش هماهنگی و قدرت مطلق یک حکومت مرکزی قرار دارند. آرمان‌شهر آمستردام، یک آرمان‌شهر اقتصادی-عملکردی است که در آن، نظم و کارایی در خدمت انباشت ثروت و تسهیل تجارت قرار گرفته است. مطالعه تطبیقی این دو شهر بزرگ، به ما نشان می‌دهد که چگونه نیروهای نامرئی اقتصاد، سیاست و فرهنگ، در نهایت در کالبد مرئی و فیزیکی شهرها تجسم می‌یابند.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.